%20(1).webp)
W ubiegłym roku Natalia Panczenko, najbardziej wpływowa aktywistka w Polsce" zorganizowała blokadę rosyjskich i białoruskich ciężarówek przewożących objęte sankcjami towary z UE do Rosji. W rezultacie Unia Europejska zakazała importu i tranzytu nowych towarów drogą lądową z Rosji i Białorusi do Europy.
Natalia od wielu lat zbiera również pieniądze i organizuje pomoc humanitarną dla ukraińskich żołnierzy oraz cywilów.
Rozmawiamy z Natalią Panczenko o blokadzie ukraińskiej granicy, a także o sytuacji ukraińskich uchodźców wewnętrznych w Polsce.
Gorącym tematem ostatnich dni i tygodni jest blokada na granicy polsko-ukraińskiej. Jak myślisz, kto stoi za tym i co można zrobić? Co powinni zrobić odpowiedzialni politycy obu krajów?
- Ta blokada ze strony polskich kierowców ciężarówek jest dość niejednoznaczna. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że ich żądania są czysto ekonomiczne. I wygląda na to, że musimy sobie z nimi poradzić na płaszczyźnie ekonomicznej.
Z drugiej strony, kiedy próby spotkania się z protestującymi i uzgodnienia spornych punktów po stronie polskiej, ukraińskiej i unijnej zakończyły się fiaskiem, zaczynam myśleć, że komponent polityczny tego protestu jest silniejszy niż ekonomiczny. Ten konflikt powinien być rozwiązany na poziomie międzynarodowym, a Unia Europejska powinna być w to aktywnie zaangażowana, ponieważ zmiany, które doprowadziły do niego, zostały wprowadzone przez Unię, a nie przez rządy Polski czy Ukrainy.
Mam na myśli liberalizację transportu międzynarodowego między Ukrainą a UE.
Ten konflikt zwiększył poziom napięcia w społeczeństwie - zarówno polskim, jak i ukraińskim. Codziennie otrzymuję wiadomości, że muszę zorganizować jakiś anty-protest. I choć jest to trudne, bardzo ważne, aby wykonywać całą pracę z chłodną głową.
Czy w sytuacji, gdy temperatura w relacjach polsko-ukraińskich, a w szczególności między społeczeństwami, jest już tak wysoka, anty-protesty coś zmienią? Nie widzę sposobu, w jaki społeczeństwo obywatelskie, czy to ukraińskie, czy polskie, może wpłynąć na wynik tej blokady, tak aby zakończyła się ona szybciej.
Ale może doprowadzić do eskalacji konfliktu, do jakichś nieplanowanych konsekwencji. To nie protesty uliczne, ale dużo systematycznej pracy na poziomie międzyrządowym może rozwiązać ten problem i odblokować granicę. I to w taki sposób, aby blokada nie powróciła za miesiąc.
Niestety, ani Polska, ani Ukraina nie są w stanie tego osiągnąć bez pomocy Unii Europejskiej. I dlatego wszystkim trzem stronom powinno zależeć na systemowym rozwiązaniu tego konfliktu, bo nieporozumienia gospodarcze i różnice interesów między Polską a Ukrainą będą się pogłębiać, w miarę jak Ukraina powoli staje się członkiem wspólnoty europejskiej, a wkrótce Unii.
Portal GuildHall opublikował dochodzenie w sprawie domniemanego zaangażowania służb specjalnych Federacji Rosyjskiej w procesy blokowania granicy po stronie polskiej i słowackiej. Jak mocny jest obecnie ten wpływ i czy rzeczywiście leży on u podstaw tych procesów?
- Nie jestem ekspertką od pracy służb specjalnych, nie wiem jak one działają i nie mogę tego potwierdzić, ani temu zaprzeczyć. Ale na pewno jednym z motorów tego procesu jest Konfederacja.
To jest informacja publiczna. Od dawna wiadomo, że ta partia jest antyukraińska i prorosyjska. Nie ma potrzeby uciekania się do teorii spiskowych, ponieważ jest to ich oficjalne stanowisko. Dlatego nie można wykluczyć tego argumentu. Jeśli rozłożymy ten konflikt na mniejsze czynniki, to odpowiedź na proste pytanie "Kto na tym zyska, a kto straci?" jest następująca: Polska i polski biznes nie skorzystają, Ukraina i ukraiński biznes też nie. Jak na razie jedynym, który na tym skorzysta jest Rosja. Po pierwsze, działania te osłabiają ekonomicznie jej głównego wroga, Ukrainę. Po drugie, gdy najbliżsi i najbardziej wiarygodni partnerzy Ukrainy zaczynają się z nią ścierać, jest to oczywiście korzystne dla Rosji.
Migrant czy uchodźca? Kim według Ciebie jest dziś Ukrainiec w Polsce?
- Zgodnie z polskim prawem Ukraińcy w Polsce nie przechodzą procedur i oficjalnie nie otrzymują statusu uchodźcy. Jednak de facto są to osoby, które zostały zmuszone do ucieczki przed wojną. Uchwalono dla nich specjalną ustawę o ochronie czasowej, na podstawie której obecnie tu przebywają.
Problem polega więc na tym, że nie stworzono oficjalnego statusu dla tych Ukraińców. To już drugi rok wojny. Od dwóch lat ci ludzie mieszkają w Polsce, a my nadal nie wiemy, jaka jest ich sytuacja prawna i jakie są perspektywy ich legalizacji w przyszłości.
Czego ci ludzie potrzebują teraz najbardziej?
- Wydaje mi się, że teraz najbardziej wsparcia w integracji z polskim społeczeństwem. Przecież kiedy Ukraińcy opuszczali swoje domy, myśleli, że wrócą za kilka tygodni lub miesięcy. A potem zdali sobie sprawę, że mogą zostać w Polsce na lata. A im i ich dzieciom będzie bardzo trudno tu żyć, jeśli nie zintegrują się z polskim społeczeństwem. Dlatego ważne jest, aby nie była to asymilacja - wszyscy nie staną się Polakami - ale integracja z polskim społeczeństwem, z którego będzie można się reintegrować i wrócić do kraju bez żadnych problemów. Mówimy jednak o perspektywie kilku lat.
To jedno z zadań stojących przed nowym polskim rządem.
- Jako migranci, jako przedstawiciele innych narodowości mieszkający w Polsce, jesteśmy tym bardzo zaniepokojeni. W końcu w ciągu ostatnich dwóch lat przyjechało tu ponad milion Ukraińców, jasna sytuacja prawna ułatwiłaby im życie i planowanie. A jeśli ich oficjalny status jest teraz przedłużany co sześć miesięcy, nie mogą niczego planować.
Jak ta sytuacja prawna powinna wyglądać?
- Nie mamy jednego rozwiązania, trzeba przedyskutować wiele projektów.
Jako wolontariuszka jesteś zaangażowana w organizację pomocy dla Ukrainy. Jak myślisz, czego nasz kraj, który jest w stanie wojny i broni Europy przed Rosją, potrzebuje dziś najbardziej?
- Drony. To one są dziś najbardziej potrzebne, ponieważ dostawy broni są opóźnione, a nawet jeśli jest broń, nie ma amunicji. Zostają nam drony.
Redaktorka naczelna magazynu internetowego Sestry. Medioznawczyni, prezenterka telewizyjna, menedżerka kultury. Ukraińska dziennikarka, dyrektorka programowa kanału Espresso TV, organizatorka wielu międzynarodowych wydarzeń kulturalnych ważnych dla dialogu polsko-ukraińskiego. w szczególności projektów Vincento w Ukrainie. Od 2013 roku jest dziennikarką kanału telewizyjnego „Espresso”: prezenterką programów „Tydzień z Marią Górską” i „Sobotni klub polityczny” z Witalijem Portnikowem. Od 24 lutego 2022 roku jest gospodarzem telemaratonu wojennego na Espresso. Tymczasowo w Warszawie, gdzie aktywnie uczestniczyła w inicjatywach promocji ukraińskich migrantów tymczasowych w UE — wraz z zespołem polskich i ukraińskich dziennikarzy uruchomiła edycję Sestry.
Wesprzyj Sestry
Nawet mały wkład w prawdziwe dziennikarstwo pomaga demokracji przetrwać. Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie ludzi walczących o wolność!
