Exclusive
20
min

Żołnierz Dmytro Pawłow: "Jeśli coś się stanie mojemu partnerowi na froncie, nikt mi o tym nie powie"

Dlaczego przyjęcie ustawy o legalizacji związków partnerskich jest dziś tak ważne dla ukraińskiego wojska?

Kateryna Kopanieva

Projekt ustawy o związkach partnerskich wsparło Ministerstwo Obrony i Ministerstwo Sprawiedliwości. Zdjęcie z Facebooka Inny Sovsun

No items found.

Wesprzyj Sestry

Nawet mały wkład w prawdziwe dziennikarstwo pomaga demokracji przetrwać. Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie ludzi walczących o wolność!

Wpłać dotację

"W czerwcu zeszłego roku leżałem w szpitalu z poważnymi obrażeniami, których doznałem na pierwszej linii frontu. Jedyną rzeczą, której wtedy pragnąłem, było mieć ukochaną osobę u boku. Naturalne pragnienie, prawda? Ale dla mnie było to prawie niemożliwe, ponieważ mój partner jest facetem. A bez dokumentów potwierdzających legalność naszego związku jest on dla lekarzy nikim, co oznacza, że nie może nawet przebywać ze mną na oddziale" - mówi żołnierz Dmytro Pawlow.

Brak możliwości bycia razem w szpitalu to tylko jeden z powodów, dla których tysiące żołnierzy i kobiet LGBT opowiada się za przyjęciem projektu ustawy o związkach partnerskich. Projekt ustawy jest obecnie rozpatrywany przez Radę Najwyższą Ukrainy i został już wsparty przez Ministerstwo Obrony i Ministerstwo Sprawiedliwości. Zgodnie z nim, związek partnerski to zarejestrowany dobrowolny związek rodzinny dwóch osób tej samej lub różnej płci, w wyniku którego partnerzy uzyskują status bliskich krewnych (członków rodziny pierwszego stopnia). Podkreśla się, że związek partnerski nie jest tradycyjnym małżeństwem; partnerzy nie mogą adoptować dzieci, ani zmienić nazwiska. Prawa rodzicielskie pozostają przy biologicznym ojcu lub matce, podczas gdy drugi partner otrzymuje status opiekuna. Dlaczego przyjęcie tej ustawy ma kluczowe znaczenie w czasach wojny, wyjaśnia jej autorka posłanka Inna Sovsun, a także osoby, których bezpośrednio dotyczy.

"Aby mój partner mógł przebywać ze mną na oddziale, musiałem skłamać, że jest moim bratem".

- "Kiedy zaczęła się wojna, zostałem natychmiast zmobilizowany i wysłany do Bachmutu", mówi trzydziestoletni Dmytro Pawłow z Kramatorska. "Dwa dni przed moimi 30 urodzinami zostałem ranny. Kula trafiła mnie w nogę i przerwała nerw. Od tego czasu nie czuję stopy.

Leczenie było trudne, a wsparcie bliskiej osoby bardzo ważne. Niestety, kiedy moi rodzice dowiedzieli się o mojej orientacji, zmienili swoje podejście do mnie. I dziś jedyną bliską osobą, która jest gotowa być przy mnie w trudnych chwilach jest mój partner. Ale nie wystarczy chcieć, trzeba jeszcze móc. Mojemu partnerowi nie pozwolono mnie odwiedzać. I nie chodziło nawet o oddział intensywnej terapii. Personel nalegał, żeby opuścił szpital, ponieważ oficjalnie nie jest członkiem mojej rodziny.

Musieliśmy posunąć się do różnych sztuczek, aby choć trochę być razem. Na przykład mówiliśmy, że jest moim bratem. Albo dawaliśmy pielęgniarce tabliczkę czekolady, żeby przymknęła oko na obecność mojego partnera przy szpitalnym łóżku przez jeden wieczór. To było dla nas upokarzające. Czy to sprawiedliwe, że inni ranni żołnierze mogą być odwiedzani przez swoje żony, a mój partner nie może być przy mnie? Byłem na linii frontu, broniłem kraju, ryzykowałem życiem. A teraz muszę się ukrywać i kręcić jak drobny złodziejaszek?

Żołnierz Dmytro Pawłow wie, czym jest samotność w szpitalnej sali. Zdjęcie z archiwum bohatera

- "Kiedy poszłam na wojnę, moja dziewczyna odwiedzała mnie na froncie", opowiada Nastia Konfederat, zwiadowczyni lotnicza. - "Pod ostrzałem w Mykołajowie zachorowała na PTSD - zespół stresu pourazowego). Kilka pocisków S-300 spadło pięćset metrów od niej i potrzebowała pomocy psychologicznej. Członkowie rodzin żołnierzy są uprawnieni do otrzymania takiej pomocy bezpłatnie. To znaczy, partner prawny, a także ich dzieci i rodzice.  Kiedy Twoje ciało jest żywe, ale czujesz się martwy w środku, to nie jest życie. Ustawa o związkach partnerskich bezpośrednio pomoże tysiącom ludzi wrócić do żywych.

Zwiadowczyni lotnicza Nastia Konfederat: "Ustawa umożliwi krewnym żołnierzy otrzymanie bezpłatnej pomocy psychologicznej". Zdjęcie z archiwum bohaterki

Pawlo Lahojda, 22-letni żołnierz i jego 31-letni partner Wlad również służą w siłach zbrojnych, gdzie spotykają się z homofobią.

- "Podczas wojny na pełną skalę znalazłem się w strefie działań wojennych, a Wlad zdecydował się do mnie dołączyć i poszedł na front" - mówi Pawlo Lahojda. "Początkowo byliśmy w tej samej jednostce. Ale kiedy okazało się, że jesteśmy partnerami, Wlad został natychmiast wysłany do innego regionu. Abyśmy mogli znów razem służyć, staram się o przeniesienie, ale nie mogę tego zrobić. Lekarz, który mi to uniemożliwia, nie ukrywa, że jest homofobem. Mówi wprost: "Nie przejdziesz wojskowej komisji lekarskiej".

W jaki sposób ustawa o związkach partnerskich może mi pomóc? Kiedy przedstawiciele społeczności LGBT zostaną uznani za osoby, którym również przysługują prawa, z pewnością poprawi naszą sytuację. Teraz nie mamy żadnych praw. Za każdym razem, gdy mój partner wyjeżdża na misję, jest to jak tortura. Jeśli coś mu się stanie - zostanie ranny, zginie lub go wezmą do niewoli, nikt mi o tym nie powie. A jeśli coś mi się stanie, zadzwonią do mojej matki, ale nie do Wlada.

Pawlo Lahojda (z prawej) z Wladem (z lewej) walczą o prawa osób LGBT. Zdjęcie z Instagrama bohatera

O wiele łatwiej jest zarejestrować lub rozwiązać związek partnerski niż małżeństwo

- "Dla tysięcy osób LGBT, które obecnie bronią naszego kraju, ustawa o związkach partnerskich jest bardzo ważna", mówi jej autorka posłanka Inna Sovsun, "Teraz, jeśli coś stanie się tym żołnierzom, ich partnerzy mają bardzo ograniczone prawa. Nie mówię nawet o kwestiach takich jak pomoc finansowa, płatności, dziedziczenie. Mam na myśli to, że większość szpitali nie pozwala partnerom przebywać z nimi na oddziale.

Są też inne sytuacje. W przypadku osób w śpiączce lekarze są zobowiązani do konsultacji z najbliższymi członkami rodziny przy podejmowaniu ważnych decyzji medycznych. Mogą to być m.in. decyzje o amputacji kończyny czy wycofaniu aparatury podtrzymującej życie. Partner lub partnerka nie ma zaś możliwości wpływania na te działania. Zdarzają się też przypadki zniewolenia, śmierci... Znam sytuacje, gdy mężczyźnie nie pozwolono pójść do kostnicy, by zidentyfikować partnera, który zginął na froncie. Bo oficjalnie nie jest członkiem rodziny.

- Czy związki partnerskie są powszechną praktyką na świecie?

- Przepisy dotyczące zarejestrowanych związków partnerskich obowiązują w 22 krajach europejskich. W szczególności we Francji, Wielkiej Brytanii, Czechach, Grecji, Włoszech itp. W niektórych krajach (np. w Niemczech) małżeństwa osób tej samej płci były dozwolone po zawarciu związku partnerskiego.

Polska wciąż jest wyjątkiem. Ale teraz, gdy opozycja, która popiera równe prawa dla par tej samej płci, wygrała wybory parlamentarne, sytuacja może się zmienić. Nawiasem mówiąc, badania pokazują, że większość Polaków popiera legalizację związków osób tej samej płci w takiej, czy innej formie.

Większość krajów zezwala zarówno parom heteroseksualnym, jak i jednopłciowym na rejestrację związków partnerskich. Nasz projekt ustawy również to umożliwia.

- Dlaczego pary heteroseksualne tego potrzebują, skoro mogą zawrzeć konwencjonalne małżeństwo?

- Na przykład we Francji (wykorzystaliśmy model francuski jako podstawę naszego projektu ustawy) około 40% wszystkich związków zawieranych jest w formie związków partnerskich, a nie klasycznych małżeństw. Oznacza to, że są one również popularne wśród par różnopłciowych. Po pierwsze, historycznie małżeństwo w tym kraju było ściśle związane z kościołem z jego zasadami i rolami. Coraz więcej młodych ludzi stara się unikać nierównego formatu związku. Dla wielu "partnerstwo" brzmi lepiej. Po drugie, procedura rejestracji związku partnerskiego jest znacznie prostsza.

- Czy procedura rejestracji związku partnerskiego w Ukrainie będzie szybsza niż zawarcie związku małżeńskiego w urzędzie stanu cywilnego?

- Absolutnie. Dotyczy to nie tylko rejestracji (dziesięć dni w przypadku związku partnerskiego w porównaniu z miesiącem w przypadkwu małżeństwa), ale także rozwiązania. Procedura rozwodowa w Ukrainie jest dość skomplikowana: nawet jeśli mąż i żona nie mają wobec siebie żadnych roszczeń, ale mają na przykład małoletnie dziecko, mogą uzyskać rozwód tylko na drodze sądowej, co wymaga pieniędzy i czasu. W przypadku związków partnerskich procedura jest znacznie prostsza i wymaga jedynie zgody obu stron.  

- Czy reakcja Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego, który potępił projekt ustawy, była dla Ciebie zaskoczeniem?

- Absolutnie nie. Jako osoba, która lobbowała i ratyfikowała Konwencję Stambulską (o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej), nie miałam co do tego wątpliwości. Niestety, Kościół nie jest gotowy na dialog. Myślę, że w ten sposób wyrządzają sobie niedźwiedzią przysługę, ponieważ tracą potencjalnych parafian. Jeśli chodzi o oświadczenie Rady Kościołów (Wszechukraińska Rada Kościołów wezwała parlament do odrzucenia ustawy - red.), w skład tej rady nadal wchodzi Rosyjska Cerkiew Prawosławna. Dlatego byłoby bardziej właściwe, gdyby organizacja ta najpierw zajęła się tą kwestią.

Posłanka Inna Sovsun na Marszu Równości 2021 w Kijowie. Zdjęcie z jej archiwum

W ciągu ostatniej dekady poziom poparcia dla związków partnerskich osób tej samej płci na Ukrainie wzrósł niemal dwukrotnie

- Czy ustawa o zarejestrowanych związkach partnerskich może uprościć drogę Ukrainy do UE?

- 9 listopada Komisja Europejska opublikowała raport na temat kryteriów, które muszą zostać spełnione, aby Ukraina mogła zostać członkiem UE. Znalazły się w nim dwa odniesienia do praw osób LGBT.

Jeśli chodzi o związki partnerskie osób tej samej płci, w raporcie zauważono, że Komisja Europejska uważa fakt zarejestrowania takiego projektu ustawy za pozytywny krok, wskazujący, że zmierzamy we właściwym kierunku. Biorąc pod uwagę, że nie ma bezpośrednich dyrektyw UE w tej konkretnej kwestii, jest to maksymalna forma, jaką można wykorzystać, aby podkreślić znaczenie tej kwestii dla Ukrainy. Nawiasem mówiąc, w raporcie wspomniano również o decyzji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zgodnie z którą brak prawnej możliwości rejestracji związków partnerskich osób tej samej płci w Ukrainie narusza Europejską Konwencję Praw Człowieka (w czerwcu tego roku ETPC przyznał pięć tysięcy euro odszkodowania parze osób tej samej płci, która skarżyła się na niemożność zawarcia małżeństwa lub innego rodzaju związku cywilnego w Ukrainie).

- Osoby LGBT w Siłach Zbrojnych Ukrainy twierdzą, że regularnie spotykają się z homofobią i zastraszaniem, zarówno ze strony innych żołnierzy, jak i dowódców. Czy przyjęcie projektu ustawy o związkach partnerskich może pomóc w rozwiązaniu tego problemu?

- Obecnie osoby LGBT czują, że państwo traktuje je inaczej niż osoby heteroseksualne. To niesprawiedliwe. A przyjęcie ustawy to nie tylko rozwiązanie praktycznych problemów, ale także uznanie przez państwo praw tych, którzy pracują, płacą podatki i walczą u boku innych.

Tymczasem musimy zrozumieć, że samo to prawo nie jest w stanie przezwyciężyć homofobii, w szczególności w siłach zbrojnych. Konieczne jest przyjęcie dodatkowych regulacji. To tak jak z kobietami w wojsku: podjęto osobne decyzje z wytycznymi, do których kobiety mogą się odwoływać w przypadku dyskryminacji lub, powiedzmy, molestowania seksualnego.

- Czy ustawa o związkach partnerskich może zostać przyjęta w tym roku?

- Raport Komisji Europejskiej daje nadzieję, że projekt ustawy zostanie uwzględniony. Ważne są też ostatnie decyzje Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Sprawiedliwości. Ministerstwo Sprawiedliwości początkowo poparło pomysł, ale stwierdziło, że napisze własny projekt. Ostatecznie jednak zgodziło się poprzeć nasz. Ministerstwo Obrony Narodowej również napisało, że popiera projekt, choć początkowo jego decyzja była negatywna. Teraz przyszła kolej na Komitet Polityki Prawnej Rady Najwyższej. Jeśli się zgodzi, dokument zostanie ostatecznie poddany pod głosowanie w Radzie Najwyższej.

- Co sądzisz o reakcji opinii publicznej na pomysł związków partnerskich dla par tej samej płci? Liczba negatywnych komentarzy w mediach społecznościowych jest ogromna.

- Spodziewaliśmy się znacznie gorszej reakcji. Zawsze pojawiają się negatywne komentarze, ale jednocześnie otrzymuję też wiele pozytywnych opinii. Na Facebooku jest to około 50% do 50%. A na przykład na Instagramie i Tik Tok prawie wszystkie komentarze są pozytywne. Młodzi ludzie mają różne poglądy. Ogólnie rzecz biorąc, jest znacznie mniej nienawiści. Według zeszłorocznego badania przeprowadzonego przez Centrum Ekspertyz Społecznych Instytutu Socjologii, w ciągu ostatnich dziesięciu lat poziom poparcia dla związków partnerskich osób tej samej płci na Ukrainie prawie się podwoił (53% zgadza się w 2022 r. w porównaniu do 33% w 2013 r.). Wojna zmieniła nasze życie i nadal zmienia nasze priorytety.

Zdjęcie główne: Edgar Su / Reuters / Forum

No items found.
Dołącz do newslettera
Thank you! Your submission has been received!
Oops! Something went wrong while submitting the form.

Ukraińska dziennikarka z 15-letnim doświadczeniem. Pracowała jako specjalna korespondent gazety „Fakty”, gdzie omawiała niezwykłe wydarzenia, głośne, pisała o wybitnych osobach, życiu i edukacji Ukraińców za granicą. Współpracowała z wieloma międzynarodowymi mediami.

Wesprzyj Sestry

Nawet mały wkład w prawdziwe dziennikarstwo pomaga demokracji przetrwać. Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie ludzi walczących o wolność!

Wpłać dotację
Monika Andruszewska, portret, korespondentka wojenna

Kiedy rozpoczęła się pełnoskalowa inwazja byłaś w oku cyklonu - na Donbasie. Wszędzie krążyły informacje o możliwym ataku ze strony Rosji, a mimo to, pojechałaś na wschód, w kierunku rosyjskiej granicy. Skąd ta decyzja? 

Wtedy pojechałam na Donbas. W miejsce, w którym ukraińscy żołnierze przelewali krew, a cywile ginęli w ostrzałach przez osiem ostatnich lat. Nie byłam pewna, co się wydarzy, ale pojechałam tam świadomie, uznając wschód Ukrainy za najlepiej przygotowany do obrony. To co dobrze pamiętam, to potężne ostrzały. W ciągu doby poprzedzającej inwazję, na ukraińskie pozycje w Donbasie spadło ponad dwa tysiące pocisków artyleryjskich. Ale i przed 24 lutego, jak i po nim, kierowałam się prostą logiką - rosyjskie bomby mniej mnie przerażają niż kontakt z rosyjską armią i ich służbami, które mogą przybyć tuż po nich. Więc wolałam siedzieć w strefie przyfrontowej niż ryzykować podróże przez tereny, na których mogliby się pojawić.

Oddział ukraińskiej piechoty morskiej, z którym wtedy przebywałam, był spokojny. To była na ten moment jedna z najlepiej przygotowanych ukraińskich jednostek. Pojawiające się wtedy nagłówki „Czy będzie wojna w Ukrainie?” budziły w żołnierzach bezsilną agresję. Pytali siebie: jeśli teraz ma być jakaś „wojna”, to co my robiliśmy tu cały czas? Graliśmy w paintball? Gdzie nasza młodość, zdrowie i polegli przyjaciele? 

Co pamiętasz z rozmów z nimi z dni poprzedzających 24 lutego?

Przed samą inwazją rozmawiałam sporo na ten temat z żołnierzami i nasz wspólny wniosek był taki, że prędzej czy później dojdzie do pełnowymiarowego ataku lub jakiejś intensywniejszej próby zabrania wschodnich obwodów, ale, że niekoniecznie to się wydarzy teraz. Wiedzieliśmy, że Kijów został zalany dziennikarzami zagranicznymi. Wydawało się nam, że to jakaś forma ochrony, że Rosja nie zdecyduje się taki krok, gdy kamery wszystkich możliwych stacji telewizyjnych skierowane są na Ukrainę. Obstawialiśmy, że może się to wydarzyć kilka tygodni później, gdy redakcje, znudzone i rozczarowane, zawrócą już z Ukrainy swoich korespondentów. Ale okazało się, że Rosja, doświadczona już impotencją zachodu wobec swoich zbrodni, ma oczy świata w głębokim poważaniu.

Można wysnuć wniosek, że w tamtym momencie Donbas był bezpieczniejszy niż pozostała część Ukrainy. To brzmi trochę absurdalnie, zważywszy na to, że Donbas przecież kojarzy się z najcięższymi walkami. 

W obwodzie donieckim realna wojna trwa od 2014 roku, do niedawna bez większych zmian w linii frontu w niektórych przypadkach. Takie miejsca jak Awdijiwka, czy Toreck broniły się nieustannie przez dziesięć lat aż do zeszłego roku. Na początku wojny pełnoskalowej straty terytorialne w obwodzie donieckim były nieporównywalnie mniejsze, jeśli to porównać z tysiącami kilometrów, które pokonała rosyjska armia w innych obwodach w lutym i marcu 2022.

Monika Andruszewska. Zdjęcie z archiwum prywatnego

Ty te wojnę obserwujesz od jej początku, od 2014 roku. Na początku kierowała Tobą ciekawość, ale w końcu pojawiła się ta świadoma decyzja: zostaję tu.. Pamiętasz ten moment, kiedy się na to zdecydowałaś?

Takim momentem przełomowym był iłowajski kocioł, jedna z najkrwawszych bitew wojny w Donbasie. Kiedy ukraińskie oddziały ochotnicze zajęły większą część miasta Iłowajsk, z drugiej strony wkroczyły do niego regularne wojska rosyjskie. W środku tego kotła znaleźli się ludzie z Batalionu Donbas. Dokładnie ta rota, z którą pracowałam podczas mojego pierwszego wyjazdu, wtedy jeszcze do Artemiska, które potem nazywało się Bachmutem. Nagle okazało się, że większość osób, które poznałam, z którymi się w jakiś sposób zaprzyjaźniłam, o których pisałam na Facebooku, to są osoby, które albo są w najlepszym wypadku ciężko ranne, a w najgorszym są w niewoli albo polegli, lub zginęli. Ta niewiedza, co się z nimi dzieje przez kilka miesięcy, spowodowała, że podjęłam decyzję, że nie mogę tego rzucić i muszę zrobić wszystko, by to nagłośnić. Znałam tych ludzi i wiedziałam, że to ochotnicy, często też osoby ze wschodu Ukrainy, które dosłownie walczyły o swoje domy. Zanim wstąpiły do armii byli cywilami, którzy w większości nie mieli kontaktu z bronią, z jakąkolwiek walką obronną i nagle znalazły się w tej wojennej rzeczywistości.

A przeciwko nim, przeciwko tym biznesmenom, budowlańcom, hotelarzom, nagle stanęła regularna rosyjska armia, chociaż na cały świat poszła informacja, że bitwa o Iłowajsk to triumf separatystów, żołnierzy Donieckiej Republiki Ludowej

W mediach europejskich i światowych wciąż mówiło się o wojnie domowej, że tam na wschodzie walczą ukraińscy separatyści. A ja wiedziałam, miałam bezpośrednie relacje świadków, że moich znajomych mordowała rosyjska armia. I ja musiałam, zrobić wszystko, by jak najwięcej osób dowiedziało się prawdy. Początkowo to były wpisy na Facebooku, ale z czasem współpracę zaproponowała mi redakcja Tygodnika Powszechnego. No, i tak właśnie znałam się korespondentem wojennym, bo po prostu chciałam nagłośnić los moich znajomych.

Z jakim skutkiem wtedy ci się to udawało? Do dziś w mediach mówi się o “trzecim roku wojny” i mało kto wie, że trwa nieprzerwanie od 2014 roku. Trudno się z tym przebić do mainstreamu. 

We mnie dominowało poczucie bezsilności. Wiemy, co się tam dzieje, ale świat usilnie nie chce tego dostrzec. To było dla mnie szokujące i wstrząsające. Ukraińscy żołnierze, którzy w tamtym czasie dostawali się do niewoli, byli okrutnie torturowani. Relacje tych, którzy wrócili, to były dowody na zbrodnie wojenne, których dokonywała rosyjska armia i kontrolowane przez nią bojówki, oraz ich marionetki, nazwane separatystami. Rosyjscy najemnicy dokonywali zbrodni wojennych nie tylko na wojskowych ale i na ludności cywilnej. 

Mną osobiście bardzo wstrząsnęła też historia Stepana Czubenko. Stepana zatrzymano w pobliżu wsi Mospyne w lipcu 2014 roku, kiedy wracał z Kijowa do swojego rodzinnego Kramatorska, przejeżdżając przez Donieck. W plecaku nastolatka separatyści znaleźli wstążkę w kolorach ukraińskiej flagi i szalik lwowskiego klubu piłkarskiego Karpaty. Związano mu taśmą ręce, na głowę założono jakiś worek i wyprowadzili z pociągu. Torturowali go okrutnie przez dwa tygodnie, a później - pokazowo rozstrzelali. A został pokazowo rozstrzelany, bo odmówił wstąpienia do armii DNR, armii separatystów. Chociaż to było tak naprawdę dziecko. Dla mnie ten chłopak to symbol tego, co działo się na tych terenach: marionetki Rosji mordujące jeńców, znęcanie się nad żołnierzami i ludnością cywilną, ostrzeliwanie ukraińskich miast i łapanka osób o patriotycznych poglądach… 

Ale to jedna z tysięcy historii, jakie opisywałaś na swoim Facebooku. Dziś pamięć o Stepanie wciąż jest żywa, wznieśli mu też pomniki. Ale nie zawsze do mediów przebijały się takie historie czy wieści o losach żołnierzy na froncie.

Mało kto już w tym momencie pamięta o tym, że we wrześniu 2014 roku podpisano tak zwane “porozumienie mińskie”, którego najważniejszym punktem było natychmiastowe zawieszenie broni. W zasadzie pierwszego dnia “rozejmu” wybuchły ciężkie i krwawe walki w obwodzie ługańskim, w których brały udział oddziały ochotnicze, między innymi batalion Ajdar. Wielu żołnierzy tej jednostki jest wciąż uważanych za zaginionych. Jednym z żołnierzy, który wówczas trafił do niewoli, był Iwan Isyk. Razem ze swoim oddziałem wpadli w zasadzkę pod wioską w obwodzie ługańskim. Kilka dni później, w prorosyjskich mediach, pojawił się wywiad z ługańskiego szpitala, który z Iwanem przeprowadził brytyjski pseudo-dziennikarz Graham Phillips. Iwan był poparzony, jego ciało nosiło ślady tortur. Ale mimo to, przez piętnaście minut ze spokojem i godnością odpowiadał na prowokacyjne pytania propagandysty. Później został rzekomo uprowadzony ze szpitala, gdzie zmarł w wyniku tortur. Rodzicom wystawili fałszywy papier, podając fałszywą przyczynę zgonu. Kiedy miesiąc później jego ciało wróciło do Ukrainy to się okazało, że był kompletnie skatowany, jego narządy wewnętrzne zostały wycięte i zaszyte z powrotem w ciele, w zasadzie włożone jak klocki. Tam był mózg w brzuchu, w gardle była ukraińska flaga. Po prostu skatowali go na  śmierć, a potem jeszcze zbezcześcili zwłoki. W tym, z resztą brał udział neonazista i sadysta z Petersburga, Aleksiej Milczakow, który do tej pory jest na froncie. Świr, który zasłynął z wideo, na którym zamordował szczeniaka i pozował do zdjęć z flagą ze swastyką. Rosyjska propaganda grzała swoje media tym, że po stronie ukraińskiej walczą naziści, a tymczasem rosyjski neonazista, znany publicznie, mówi wprost, że jest nazistą i walczy po rosyjskiej stronie. Absurdalne.

Jak Ukraińcy powinni przygotować się do negocjacji? Co w tej chwili leży na stole negocjacyjnym z ich strony? Na co, poza zawieszeniem broni, może liczyć Ukraina?

Jakiekolwiek rozmowy z Rosją, jakiekolwiek rosyjskie obietnice czy poszanowanie praw międzynarodowych to jest kompletna bzdura. Później to wielokrotnie potwierdzali. Byłam w miejscowości Pieski, pod donieckim lotniskiem, przez kilka miesięcy, kiedy toczyły się tam najcięższe walki. Zimą mówiło się o jakimś zawieszeniu broni. A zawieszenie broni wyglądało tam, że nie można było spokojnie wyjść do toalety na dworze, dlatego, że spadały rosyjskie bomby i paliły wszystko dookoła, gdzie się człowiek nie obejrzał. Mówili o zawieszeniu broni, a popełniali zbrodnie, które jednocześnie świat miał totalnie w dupie.

Ale przecież zawieszenie broni było nadzorowane - do Ukrainy została wysłana misja obserwacyjna OBWE.

To wszystko była iluzja. W momencie, w którym OBWE przyjeżdżało, na przykład do poddonieckich miejscowości, wszyscy zaczynali załatwiać swoje sprawy – można było na przykład spróbować się umyć wodą z butelek, bo wiedzieliśmy, że to czas, w którym nie będzie ostrzałów. A te zaczynały się znowu natychmiast, kiedy przedstawiciele OBWE wyjeżdżali. Oni potem znowu przyjeżdżali, oglądali odłamki pocisków, które spadały pod ich nieobecność, a które przecież zupełnie zaprzeczały zawieszeniu broni. Tworzyli swoje raporty, w których statystyki rosyjskich ataków były absolutnie zaniżone. 

Ja sama byłam uczestniczką sytuacji, w której OBWE poprosiło mnie, abym pokazała miejsce zamieszkania dziecka, które rodzice – cywile – trzymali tu wciąż na linii frontu, mimo, że powinni się dawno ewakuować. Przez to, że kluczyliśmy uliczkami i zniknęliśmy z pola widzenia, separatyści rosyjscy byli przekonani, że oni już wyjechali. I zaczął się znowu ostrzał. Oni wsiedli w samochód, a ja usłyszałam, że obca osoba nie może wsiąść do środka. W efekcie szłam pieszo z przodu, za mną turlał się samochód OBWE i tak szukałam piwnicy, w której wszyscy możemy się schować.

Organizacja bezpieczeństwa i współpracy nie była w stanie zapewnić bezpieczeństwa swoim pracownikom i współpracownikom? 

Pracownicy niższego szczebla OBWE, którzy pracowali w terenie, mieli moim zdaniem świadomość, jak to wszystko działa. To wszystko było oparte na iluzji i kłamstwach – rzeczywistość swoje, ich raporty swoje. Jeszcze osobną kwestią jest aktywność takich organizacji, jak OBWS czy Czerwony Krzyż, na na terenach okupowanych. Przez ten cały czas żadna z tych organizacji nie była w stanie wypracować porozumienia, dotyczącego przetrzymywania tam jeńców cywilnych, którzy latami byli więzieni w strasznych warunkach bez dostępu do pomocy lekarskiej czy leków. Jednocześnie Czerwony Krzyż przekazywał gigantyczną ilość pomocy na terytoria okupowane. Pomocy, której transport był kontrolowany przez watażków tak zwanej Nowej Rosji. Z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że spora część z tej pomocy trafiała do kontrolowanych przez Rosję oddziałów. Poza tym część osób, które pracowały w terenie, to byli ludzie rosyjskiego pochodzenia.

A rodziny jeńców, zarówno cywilnych jak i wojskowych, usilnie zabiegały, by pracownicy tych organizacji chociażby udali się do tych piwnic, w których są przytrzymywani ich bliscy. Żeby wiedzieć, w jakim stanie są ich bliscy i czy w ogóle żyją. Choć czasem docierali do jeńców to nie obejmowało to tych, którzy znajdowali się w nielegalnych miejscach utrzymania. Zabiegano też o to, aby choć niewielka część z tej pomocy Czerwonego Krzyża, taka jak ubrania, leki, jedzenie, mogła trafić do ich bliskich – to też się nigdy nie udało. Te organizacje były absolutnymi makietami, wydmuszkami pomocy. Nie było żadnej pomocy, nie było praw człowieka. To było stworzenie wielkiej iluzji z milionowym budżetem.

Odkąd aktywnie uczestniczę w dostarczaniu pomocy dla żołnierzy istniały tematy, których się nie poruszało. My nigdy nie zadawaliśmy im pytania: kiedy to się wszystko skończy? Kiedy koniec wojny? Ale nie masz wrażenia, że teraz coraz częściej podnosi się ten temat? Nie tylko w mediach, ale też między żołnierzami? Że mówi się rozmowach pokojowych, o negocjacjach. 

Ja uważam, że to jest kompletna bzdura.

Nie ma mowy o końcu wojny, jest mowa ewentualnie o zamrożeniu konfliktu. Ale dopóki istnieje Rosyjska Federacja, oni będą zbierać siły do tego, żeby znowu zaatakować Ukrainę

I to jest kwestia tego, czy oni to zrobią za rok, za dwa czy za pięć lat. To nie pytanie: czy. To pytanie: kiedy. Bo oni odnowią siły i znowu będą atakować. To jest dokładnie tak, jak powiedział Roman Ratuszny, poległy w 2022 roku aktywista miejski i żołnierz, “im więcej Rosjan zabijemy teraz, tym mniej ich będą musiały zabić nasze dzieci”.  I to jest prawda, dlatego że Rosja nie da spokoju ani Ukrainie, ani w ogóle innym państwom regionu. Ale przede wszystkim będzie atakować Ukrainę, bo cała obecna mitologia państwowa i propaganda jest o to oparta i oni z tego nie zrezygnują. 

Putin, na swojej kilkugodzinnej konferencji prasowej pod koniec 2024 roku to potwierdził - ich cele nie zmieniły się po trzech latach inwazji, a kontrolowanie Kijowa wciąż jest celem strategicznym. Nie ma tam mowy o zwróceniu okupowanych terytoriów.

Nie wolno też zapominać, że przecież są gigantyczne tereny okupowane przez Rosję i jakiekolwiek zawieszenie konfliktu to jest pozostawienie ich tam jako zakładników, co nie wchodzi w grę i nigdy nie powinno wchodzić w grę. Tym bardziej, że wiemy jaki spotkał los ludność pod rosyjską okupacją, wiemy co działo się po 2014 roku na terenach okupowanego Krymu czy obwodu ługańskiego i donieckiego.

Monika Andruszewska. Zdjęcie z archiwum prywatnego

Bo dopóki istnieje Federacja Rosyjska w takiej formie nie jest możliwy powrót okupowanych terytoriów w granice Ukrainy - i chyba już nikt nie ma co do tego wątpliwości ?

Wszyscy mają świadomość, że sytuacja ukraińskiej armii a także skala pomocy, jaka dociera do walczących żołnierzy, jest za mała w starciu z tak potężnym wrogiem. Z trudem utrzymywana jest linia frontu, a co dopiero mówić o powrocie tych terenów. I tej nadziei jest coraz mniej z każdym tygodniem. I to jest szczególnie tragiczne w sytuacji żołnierzy, pochodzących z okupowanych terytoriów, którzy poszli walczyć o odzyskanie swoich domów. Nie wyobrażają sobie z tego po prostu zrezygnować. Ale mówimy też o miejscach, za które zginęli ich przyjaciele - i teraz ma się okazać, że zginęli na marne? To niesamowicie ponury obraz. Do tego dominującą myślą jest to, że jakiekolwiek porozumienia z Rosją skończą się fatalnie, bo nie można ufać Rosji. Rosja już to wielokrotnie pokazała, nawet w kontekście porozumień mińskich, o których opowiadałam. Nikt nie ma złudzeń, że te porozumienia nie mają wartości. Rosja może się zatrzymać, ale to nie znaczy, że skończy wojnę.

A co mówią o tym twoi znajomi, żołnierze? Jak ich morale?

Dokładnie to, że nie mają złudzeń. Każdy z moich znajomych ma świadomość, że czeka nas jeszcze wiele lat wojny, być może z przerwami i zawieszeniem broni, ale to będzie wiele lat wojny, w której będzie jeszcze bardzo wiele ofiar. Żołnierze często mówią o tym, że Rosja wykorzysta każdą najmniejszą przerwę na to, by odbudować swoje siły i potem zaatakować ze wzmożoną siłą. Ukraina walczy o przetrwanie z wrogiem, który nikogo nie oszczędza i z którym na nic nie da się umówić. Cały czas mamy przecież do czynienia z mordowaniem jeńców w okrutny sposób - rozstrzeliwanie, odcinanie głów. Większość moich znajomych mówi, że nie ma tu złotego środka. Po prostu trzeba robić wszystko, żeby ich powstrzymać i dołożyć wszelkich sił, żeby nie posunęli się dalej. 

Rosja każdego dnia posuwa się dalej i kto ma Rosję powstrzymać, jeśli otwarcie mówi się, że ludzie na froncie “się kończą”?

Jeżeli chodzi o moich znajomych z poprzednich lat wojny, których poznałam przez wojną pełnowymiarową, to faktycznie ja mam już więcej poległych znajomych, niż żywych. I sytuacja armii, szczególnie sytuacja oddziałów piechoty, jest w tej chwili fatalna. I jeśli nic się nie zmieni to będzie coraz gorzej. Kiedy mówię, że coś miałoby się zmieniać, to mam oczywiście na myśli masową mobilizację. Na froncie, przede wszystkim, nie wystarcza ludzi, bo straty są gigantyczne, a ludzi z doświadczeniem jest coraz mniej. A oni są najcenniejsi. Zaczyna brakować ludzi, którzy są specjalistami w różnych kwestiach związanych z walką, na przykład pilotów. A armia nie nadąża z naborem nowych rekrutów, żeby te pustki wypełnić. Ja sama wielokrotnie spotkałam się z ogromnym poczuciem niesprawiedliwości u wojskowych, którzy walczą od dziesięciu lat, którzy zrezygnowali kompletnie z swojego życia osobistego, zrezygnowali z siebie, a z drugiej strony mamy gigantyczną ilość Ukraińców, którzy uciekli za granicę, gigantyczną ilość Ukraińców, którzy siedzą w miastach takich jak Kijów czy Odessa i mają nadzieję, że ich to nie będzie dotyczyć. Mają nadzieję, że zginie ktoś inny, że oni iść na wojnę nie będą musieli. Na zasadzie: dalej, chłopcy, załatwcie sprawę, a my sobie tutaj posiedzimy, poczekamy. Jeden z moich przyjaciół, który na froncie jest od czasów Majdanu, szczerze powiedział mi kilka dni temu: ty się dziwisz, że ja nawet podczas przepustki nie chcę mieć do czynienia z żadnymi cywilnymi? Że nawet nie chodzę do żadnego baru, z nikim nie rozmawiam? Czuję nienawiść, bo rozumiem, że oni sobie tu zostaną, a ja nie. Bo nie ma w ogóle rozmowy o demobilizacji, o tym, że przez dziesięć lat pełnoskalowej wojny walczą ci sami ludzie. A mobilizacja to kolejny front. Ukraiński internet jest wypełniony milionami fejków, pod którymi rosyjskie boty piszą komentarze, że pracownicy mobilizacyjnych centr to mordercy, a mobilizacja to łamanie praw człowieka. To eskaluje polaryzację w społeczeństwie. Dochodzi do napaści na pracowników TCK, do podpaleń, a niedawno nawet i do morderstwa. Okazuje się, że ofiarą był weteran, który walczył w Bachmucie, był ciężko ranny w Lesie Serebriańskim, co go wyłączyło z walki. I został zamordowany, w biały dzień. Pod informacją w mediach społecznościowych zaczęły pojawiać się komentarze atakujące wojskowych, mobilizację, TCK, nazywając ją, na przykład, zbrodniczą organizacją. Ta sytuacja wzbudziła w wielu moich znajomych wściekłość. Nic się nie zmieni, dopóki ci cywile nie zobaczą, czym jest rosyjska armia. Mało się mówi o tym, że ci, którzy trafiają pod okupację, są siłą wcielani do rosyjskiej armii. Ale tam nikt nie pyta, nie czeka na uzasadnienia, nie można się temu w żaden sposób sprzeciwić. I jeśli dla kogoś w tej chwili lepiej jest siedzieć sobie w spokoju i czekać, mieć nadzieję, że ktoś inny załatwi za nich ten “problem”, to potem może się okazać, że za jakiś czas pod ich drzwi zawita rosyjska armia, a im przyjdzie walczyć na tej samej wojnie, ale po drugiej stronie - przeciwko swojemu państwu.

20
хв

Rosja może się zatrzymać, ale to nie znaczy, że wojna się skończy

Aldona Hartwińska
Ukraińcy w USA U4U Trump

W ostatnich dniach stycznia amerykańska Służba ds. Obywatelstwa i Imigracji ogłosiła zawieszenie programu Zjednoczeni dla Ukrainy (U4U) – dla Ukraińców uciekających przed wojną do USA. W pierwszym dniu swojej prezydentury Donald Trump polecił sekretarzowi bezpieczeństwa wewnętrznego dostosowanie programów azylowych dla osób przybywających do USA i wstrzymanie tych, które „są sprzeczne z amerykańską polityką”.

Ludzie, którzy mieli już bilety lotnicze i przygotowywali się do skorzystania z tego programu, musieli zawrócić – niektórzy dosłownie prosto z samolotu.

Znowu niepewność

Ukraińscy uchodźcy przebywający w Stanach Zjednoczonych byli przekonani, że zmiany nie będą miały na nich wpływu – że trzeba tylko trochę dłużej poczekać. Ale zmiany już wpływają na ich życie.

Mariana Kłymenko z Charkowa mieszka w Illinois z mężem i dwójką dzieci od lutego 2023 roku. Od razu zastrzega: jej mąż wyjechał z Ukrainy legalnie, a ona sama jest niepełnosprawna od 26 lat. Decyzja o przeprowadzce została podjęta ze względu na stan zdrowia ich najmłodszego dziecka:

– Z powodu stresu związanego z ostrzałem i wybuchami, gdy chowaliśmy się w piwnicy, zaczęła mieć ataki padaczki. Lekarz powiedział, że musimy dbać o jej stan psychoemocjonalny – „tak, jakby była z kryształu”.

Mariana Kłymenko z dziećmi w piwnicy podczas ostrzału. Ukraina, 2022 r. Archiwum prywatne

Na początku przenosili się z miasta do miasta, mieszkali w obwodzie połtawskim i lwowskim. Trudno było znaleźć mieszkanie i pracę. W końcu dawny kolega z klasy zaproponował, że zasponsoruje ich i przeprowadzą się do Stanów Zjednoczonych w ramach tzw. humanitarian parole, czyli tymczasowego zezwolenia na wjazd do kraju na określonych zasadach. Postanowili zaryzykować.

W Stanach są od prawie dwóch lat. Córka czuje się już dobrze i nauczyła się języka. Syn ukończył szkołę i pierwszy w rodzinie znalazł pracę jako instruktor jazdy, zaczął też studia. Mariana i jej mąż przeszli trudną drogę integracji:

– W Ukrainie pracowałam jako dyrektorka ds. zasobów ludzkich. A tutaj musiałam iść do fabryki, jednocześnie ucząc się języka – by mieć cień nadziei na odzyskanie dawnego statusu. Półtora roku później poszłam do pracy w biurze firmy ubezpieczeniowej.

Wszystko zmienił tzw. dekret o pauzie w programie United for Ukraine (U4U). Aby przedłużyć swój pobyt w ramach tego programu, Ukraińcy muszą co dwa lata składać wniosek o re-parol, czyli o kolejne tymczasowe zezwolenie. A ponieważ program ten jest teraz zamrożony, rodzina Mariany nie kwalifikuje się do oficjalnego zatrudnienia. Próbują uzyskać work permit, czyli zezwolenie na pracę, ale ta opcja też jest zamrożona.

Co więc można zrobić w tej sytuacji? „Nie możemy udzielić ci odpowiedzi ‘tak’ lub ‘nie’ na pytanie, czy możesz pracować, gdy twoje dokumenty są przetwarzane. Niech twój kierownik podejmie decyzję” – mówią Marianie urzędnicy imigracyjni w rozmowach telefonicznych. A kierownik powiedział: „Boję się, że będziesz miała problemy z legalizacją, a ja będę miał problemy z moim biznesem”.

Na to, że pracodawcy będą wysyłać listy do służb migracyjnych z prośbą o przyspieszenie rozpatrywania spraw ich pracowników, liczą teraz tysiące Ukraińców w USA
Mariana przeszła trudną ścieżkę integracji w Stanach Zjednoczonych. Zdjęcie: archiwum Mariany Kłymenko

– Tylko na początku było pewne wsparcie ze strony amerykańskiego rządu, ale przez długi czas wszystkie wydatki ponosiliśmy sami. Wynajem mieszkania, ubezpieczenie zdrowotne, program pozaszkolny dla naszej córki, artykuły spożywcze, benzyna – nic nie jest za darmo, a kwoty są astronomiczne. Oszczędności, które długo gromadziliśmy, wystarczy na maksymalnie dwa miesiące. Co dalej? Nie wiadomo – mówi Mariana.

Żniwa dla oszustów

Na nową sytuację pierwsi zareagowali tak zwani prawnicy migracyjni. Zaczęli straszyć bezpaństwowców w mediach społecznościowych: „Możesz zostać deportowany, wywieziony do innego kraju wbrew swojej woli”. Istnieje też wiele manipulacji wokół kwestii odbierania dzieci rodzinom, które utraciły prawo do legalnego pobytu – pojawiają się apele o pilne udzielenie pełnomocnictwa komuś, kto ma obywatelstwo i mógłby się takim dzieckiem zająć. Te usługi są oczywiście bardzo kosztowne.

Ludzie boją się również problemów finansowych: wielu ma umowy najmu mieszkań. Jeśli opuścisz takie mieszkanie wcześniej, musisz zapłacić grzywnę i kilkumiesięczny czynsz. Do tego dochodzą długi za usługi medyczne i strach przed przed rozdzieleniem rodziny – gdy jeden jej z członków ma już prawo do pozostania w kraju przez długi czas (na przykład kobieta rozpoczęła studia i ma wizę studencką, a jej mąż i dzieci mają status uchodźców).

W celu obrony swoich praw Ukraińcy utworzyli grupę inicjatywną. Sestry rozmawiały z jednym z członków tej grupy, który prosi o anonimowość:

– W naszym kraju byliśmy „poza polityką”, a teraz musimy sobie z nią radzić tutaj – mówi.

Grupa posiada listę wszystkich kongresmenów z krótkim opisem ich stosunku do Ukrainy, ich publicznych wypowiedzi na temat wojny, pomocy uchodźcom i statusu Ukraińców. Bada też, jak działa system petycji i odwołań elektronicznych, i tworzy listy organizacji praw człowieka oraz Kościołów chrześcijańskich.

„Kongresman Mark Amodei jest ‘paciorkiem’, często w wypowiedziach popierał Ukrainę, był w Ukrainie, jest prawnikiem” – pisze grupa. Poniżej znajduje się lista namiarów, dzięki którym można się z nim skontaktować, np. napisać z prośbą o interwencję.

– Wiadomo też, że bliscy niektórych kongresmenów również byli imigrantami. Jest jednak mało prawdopodobne, że odwołanie się do tego przyniesie jakiś skutek – mówi mój rozmówca.

Zauważyliśmy już, że najgorsze nastawienie do ukraińskich uchodźców mają ci Ukraińcy, którzy przybyli do USA wcześniej. Uważają, że nam jest tu łatwiej niż im

– Większą nadzieję pokładamy w elektronicznych petycjach, mediach i nagłaśnianiu sprawy – zaznacza. – USA to wciąż demokracja, a jej prawa prędzej czy później powinny zadziałać.

W mediach społecznościowych pojawia się wiele informacji o nalotach urzędników imigracyjnych na fabryki, ulice i miejsca wypoczynku, podczas których sprawdzane są dokumenty i zatrzymywane osoby niepotrafiące udowodnić swojego legalnego statusu. Ludzie ostrzegają się nawzajem o takich akcjach.

Migranci z Meksyku w pobliżu granicy z USA, 20 stycznia 2025 r. Zdjęcie: ISAAC GUZMAN/AFP/East News

Wszystko to tworzy napięcia podobne do tych w Ukrainie w lutym 2022 roku.

– Tak jak wtedy mam teraz jedną myśl: czy to się dzieje naprawdę? Czy to możliwe w XXI wieku? – zastanawia się Mariana Kłymenko.

Rozumie, dlaczego Stany Zjednoczone chcą uporządkować sprawy związane z nielegalnymi migrantami.

Migracja stała się całym przemysłem przestępczym: ludzie kupują fałszywe prawa jazdy, fałszywe numery ubezpieczenia społecznego i z tymi dokumentami ubiegają się nawet o przyjęcie na studia

Mariana uważa jednak, że nowa polityka migracyjna jest niesprawiedliwa wobec tych, którzy skorzystali z oficjalnego zaproszenia, pracują legalnie i płacą podatki – a teraz są niepewni swojego losu.

Euforii już nie ma

Nastroje Ukraińców w Stanach Zjednoczonych są zróżnicowane. Ci, którym udało się zaktualizować swoje dokumenty, reagują spokojniej i wierzą, że wkrótce sytuacja się poprawi.

Wiele zależy również od tego, czy mieszkasz w stanie „czerwonym” (zdominowanym przez zwolenników Partii Republikańskiej), czy „niebieskim” (zdominowanym przez zwolenników Partii Demokratycznej).

– Specjalnie wybraliśmy stan demokratyczny, mieszkamy w Kalifornii – mówi 41-letnia Anna, matka dwóch córek. – Bałam się, że w konserwatywnym stanie będziemy czuć się niekomfortowo z powodu ograniczeń praw kobiet czy negatywnego nastawienia do migrantów, podsycanego w mediach społecznościowych.

Według niej depresyjne nastroje panują obecnie także wśród Amerykanów o liberalnych poglądach, którzy obawiają się, że także ich prawa zostaną ograniczone

Przeraża ich, że Trumpa poparły osoby, które mają duży wpływ na opinię publiczną: Mark Zuckerberg, właściciel Meta, Elon Musk, właściciel sieci X, i Jeff Bezos, właściciel „Washington Post”.

– Mieszkamy w Karolinie Północnej od 2023 roku – mówi Tetiana, moja kolejna rozmówczyni. – Tradycyjnie przeważają tu zwolennicy Republikanów, ale młodzi ludzie w dużych miastach zaczynają skłaniać się ku Partii Demokratycznej. Wszyscy tutaj mieli dość pozytywne nastawienie do Ukraińców, ale po przejściu niszczycielskiego huraganu Helena w mediach społecznościowych szybko rozprzestrzeniła się narracja, że „miliardy dolarów wydano na Ukrainę, a my sami ich potrzebujemy”. To wpłynęło na nastroje i wyniki wyborów. To był jeden z kluczowych stanów, który dał przewagę Trumpowi.

Protest przeciwko polityce Trumpa przed Kapitolem 5 lutego 2025 r. Fot: JIM WATSON/AFP/East News

Tetiana mówi, że niektórzy jej demokratyczni przyjaciele myślą nawet o wyprowadzce za granicę. Z kolei zwolennicy Republikanów mają zróżnicowane podejście do nowej polityki USA. Niektórzy postrzegają Trumpa jako silnego przywódcę, który może naprawić system. Inni widzą w nim reprezentanta wartości odmiennych od tych wyznawanych przez Demokratów. Wśród jednych i drugich nie ma już jednak euforii.

Wydaje się, że system kontroli i równowagi, z którego Amerykanie byli tak dumni, w pewnym momencie przestał działać

Jak kupić dom w Kanadzie?

Przed rozmowami z Ukraińcami w USA rodacy mieszkający w Kanadzie doradzili mi sprawdzenie, jakie tematy są omawiane w lokalnych anglojęzycznych grupach w mediach społecznościowych. Jedna z największych takich grup zamieściła link do cyfrowego zegara „odliczającego czas prezydentury Trumpa”.

Opis jest humorystyczny: „Ten zegar to nie tylko czasomierz. To symbol odporności, wytrwałości i nieuchronności zmian dla każdego, kto może czuć się niepewnie lub sfrustrowany w tym okresie. Z każdą mijającą chwilą przypomina nam, że czas płynie. Gdy demokracja wydaje się nadwyrężona, gdy pojawiają się wątpliwości co do przyszłości, po prostu spójrz na ten zegar. Odliczanie trwa, stale zbliżamy się do nowego rozdziału i nowego początku”.

– Takiego humoru jest sporo, mówi Rodion Szub. – Ludzie nie wierzą, że na kontynencie mogłoby dojść do wojny czy próby siłowego przejęcia Kanady przez Stany Zjednoczone. Żartują, że łatwiej byłoby przyłączyć demokratyczne stany do Kanady niż Kanadę do Stanów Zjednoczonych, bo wielu Amerykanie nawet nie wie, gdzie Kanada leży. A najczęstszą frazą wpisywaną w Google w USA jest: „Jak kupić dom w Kanadzie?”.

Kanada przyciąga swoją naturą i wielokulturowością. Zdjęcie: Tetiana Terentiewa

Jednak ten humor przypomina Rodionowi nastrój wyparcia i zaprzeczenia, który panował w Ukrainie w przededniu inwazji. Wtedy ludzie też nie chcieli uwierzyć w złe intencje swoich sąsiadów.

– Mieszkam w Montrealu, w Quebecu. Istnieją tu pewne niuanse związane z separatyzmem i kwestiami językowymi – zaznacza Rodion. – Nie spotkałem jednak ani jednej osoby, która byłaby podekscytowana pomysłami Trumpa, by uczynić Kanadę 51. stanem USA – chociaż wielu przyznaje, że będzie presja ekonomiczna i administracyjna. Zarazem są tu też ludzie, którzy lubią Trumpa.

– Dla większości on jest antybohaterem – podkreśla Tetiana Terentiewa, która przeprowadziła się do Kanady po wybuchu wojny ze swoim tureckim mężem i małą córką.

Mówi, że kanadyjscy politycy wzywają do bojkotu amerykańskich towarów, a ludzie to robią. Bo nikt nie chce mieszkać w USA

Panujące w Kanadzie porządki: skoncentrowanie na człowieku, wielokulturowość, szacunek dla przyrody, sprawiedliwość społeczna – odpowiadają ludziom, którzy żyją w tym kraju.

Rodion potwierdza, że zostanie nielegalnym imigrantem w Kanadzie jest niemal niemożliwe. Kanadyjczycy mają inne niż Amerykanie podejście do polityki migracyjnej, choć ostatnio zasady stały się tu bardziej rygorystyczne, co ma związek z pandemią COVID i kryzysem mieszkaniowym. W kraju brakuje mieszkań dla nowych mieszkańców, a ceny tych, które pozostają dostępne, są niebotyczne. Mieszkanie może kosztować 600-700 tysięcy dolarów, dom 4-5 milionów.

Wszyscy moi rozmówcy zgadzają się co do tego, że ich marzenie o spokoju za oceanem okazało się iluzją. Chwieje się stary świat, do którego byliśmy przyzwyczajeni. I może się okazać, że dla Ukraińców jednym z najbardziej stabilnych miejsc na tym świecie będzie Ukraina.

20
хв

Zakładnicy polityki Trumpa: czego się boją Ukraińcy w USA i Kanadzie

Halyna Halymonyk

Możesz być zainteresowany...

Ексклюзив
20
хв

Rosja może się zatrzymać, ale to nie znaczy, że wojna się skończy

Ексклюзив
20
хв

Gdy weszli Rosjanie, ani jeden pies nie zaszczekał

Ексклюзив
20
хв

Otwarła drzwi do Polski

Skontaktuj się z redakcją

Jesteśmy tutaj, aby słuchać i współpracować z naszą społecznością. Napisz do nas jeśli masz jakieś pytania, sugestie lub ciekawe pomysły na artykuły.

Napisz do nas
Article in progress