Exclusive
20
min

Dwa lata bez wiosny

Mój kraj od wielu lat tkwi w lutym. Nie ma znaczenia, co mówią kalendarze. Jeszcze przez lata będziemy musieli walczyć o naszą wiosnę – prawdziwą wiosnę wolnego kraju

Lesia Litwinowa

Płacimy najgorszą cenę za tę wiosnę - cenę ludzkiego życia. Zdjęcia z prywatnego archiwum

No items found.

Zostań naszym Patronem

Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.

Dołącz

Dawno, dawno, w moim poprzednim życiu, maj był dla mnie szczególnym miesiącem. Pierwsze niepewne ciepło. Pierwsze przebudzenie po zimie. Spacerowałam z dziećmi po lesie, szukając pierwszych przebiśniegów i ucząc się rozróżniać ptaki po głosie...
Obecnie jedyne, co możesz znaleźć w moim lesie, to miny przeciwpiechotne. Moje dzieci potrafią rozróżniać „głosy” alarmów i dobrze wiedzą, kiedy będzie alarm długi, a kiedy krótki. A maj na zawsze stał się miesiącem fantomowym. Wiosną, która nigdy nie nadeszła w moim kraju.

Luty 2014 roku przyniósł mojemu pokoleniu pierwsze krwawe żniwo w walce o wolność. To, co zaczęło się jako pokojowy protest przeciwko przystąpieniu do sojuszu z Rosją i na rzecz europejskiego kursu, przerodziło się w prawdziwe bitwy w środku stolicy, w sercu Europy. Pierwsze, ale nie ostatnie.

Rosja nigdy nie wybaczyła mojemu krajowi dążenia do wolności. A przed początkiem maja zajęła Krym i rozpoczęła pierwsze działania w Donbasie. Świat przyglądał się temu ostrożnie. Rosja grała w grę „nas tam nie ma”. Pierwsi ochotnicy szli na wschód prosto z Majdanu. Nosili trampki, dresy i nie mieli broni. Ochotnicy z całego świata zbierali hełmy, kamizelki kuloodporne i środki medyczne. Wojna, która jeszcze nie wyglądała jak wojna, oddalała się od granicy.

Zdjęcie: libkos/AP/Eastern News

Aby świat zobaczył tę wojnę, musiała wydarzyć się Bucza.

Musiało dojść do Mariupola i napisu „Dzieci”, który nikogo nie uratował. Ołeniwka i Bachmut musiały się wydarzyć. Musiało stać się to, co stało się w elektrowni wodnej w Kachowce, i wiele innych rzeczy.

Mój kraj utknął w lutym na wiele lat. I nie miało znaczenia, co mówiły kalendarze. Będziemy musieli walczyć o naszą wiosnę – prawdziwą wiosnę wolnego kraju – przez lata.

Płacimy za tę wiosnę najstraszliwszą cenę: cenę ludzkiego życia. Życia tych, którzy mieli budować ten kraj, którzy mieli przekształcić go w wolne europejskie państwo. Życia dzieci, które nigdy nie staną się dorosłe, i dorosłych, którzy nigdy nie będą mieli dzieci.

Dawno temu, w moim przedostatnim życiu, byłam reżyserką filmową. Mówią, że byłam całkiem dobrym reżyserką. Bohaterem jednego z moich filmów dokumentalnych był jeden z tych Ukraińców, którzy przeszli przez sowieckie obozy w imię wolności.

Powiedział zdanie, którego wtedy nie rozumiałam: „Twoje pokolenie nie walczyło o wolność. Otrzymaliście ją w prezencie wraz z upadkiem Związku Radzieckiego. Nie wiecie, jak ją docenić. I stracicie ją. Albo zostaniecie zmuszeni do zapłacenia prawdziwej ceny”.

Od tego czasu minęło jakieś dwadzieścia lat. Ten człowiek już dawno odszedł. A ja nie mam kogo zapytać, czy to jest prawdziwa cena. Czy jest już wystarczająca? A może to dopiero początek? Czy świat, który w żaden sposób nie może stać się silny, będzie musiał zapłacić własną cenę, mimo że wszystkie fundamenty stabilności się rozpadają?

Świat nadal się temu przygląda.

Czasami rzuca nam broń, aby pomóc nam się bronić. Ale świat nadal nie rozumie, że wojna nie toczy się między Ukrainą a Rosją. Wojna toczy się między totalitaryzmem a demokracją.

To nie jest wojna terytorialna. To wojna o wartości. I jeśli pozwolimy naszemu wrogowi wygrać teraz, to on się nie zatrzyma. Tak jak żaden maniak nie zatrzyma się, dopóki nie zostanie aresztowany lub zabity. Dopóki ma pewność, że nie zostanie ukarany i że nikogo nie obchodzą jego ofiary.

Czasami maniak robi coś całkowicie krwawego i skandalicznego. Jak w Teatrze Dramatycznym w Mariupolu. Wtedy świat jest przerażony i po raz kolejny zdecydowanie potępia działania maniaka. Potępia i daje nam broń, abyśmy mogli wytrzymać jeszcze przez chwilę.

To jak na arenie gladiatorów, kiedy szczególnie zdesperowanemu gladiatorowi w końcu rzuca się włócznię, aby mógł dłużej walczyć z dzikim niedźwiedziem. Nie licząc na jego zwycięstwo, ale oddając hołd jego odwadze.

Ale to nie gladiator stoi między widzami Koloseum a dzikim niedźwiedziem, lecz ściana, której bestia nie może pokonać. I bardzo wygodnie jest oglądać walkę z bezpiecznych miejsc.

Nie ma muru między cywilizowanym światem a inwazją dzikich barbarzyńców. Jesteśmy my. I każdy z nas ma imię i historię życia. Czasem zbyt krótką...

Maksym był poetą. Jewhen chirurgiem naczyniowym. Natalia była mikrobiologiem. Vlad był prawnikiem, a Vasyl śpiewakiem operowym.

Aleksander był tancerzem baletowym, Pasza prezenterem telewizyjnym, Dawid skrzypkiem, Wiktoria – pracowniczką socjalną. Denis ministrem spraw wewnętrznych, Alina podnosiła ciężary, a Andrej reżyserem filmowym.

Nie ma ich już na tym świecie, podobnie jak setek tysięcy innych Ukraińców. Kosztem własnego życia wywalczyli trochę więcej czasu, by świat się opamiętał. Ale każdego dnia jest nas coraz mniej. I pewnego dnia się skończymy. Fizycznie. A armia barbarzyńców stanie na granicy Europy.

Czy świat będzie gotowy zapłacić taką samą cenę jak my? Nie sankcjami, nie bronią, ale życiem? Nie wiem. I nie mam realnej szansy tego zobaczyć.

Albo doczekam wiosny w moim kraju, albo będę wśród tych, o których ktoś później powie: „Miała na imię Łesia. Była dobrą reżyserką i dobrą wojowniczką”.

No items found.
Р Е К Л А М А
Dołącz do newslettera
Thank you! Your submission has been received!
Oops! Something went wrong while submitting the form.

Wolontariuszka, filantropka, matka pięciorga dzieci, ochotniczka, sekretarz Sił Zbrojnych Ukrainy. W 2014 roku wraz z wybuchem wojny Rosji z Ukrainą, porzuciła karierę telewizyjną i założyła fundację charytatywną „Sova”, aby pomagać rannym podczas wojny. Zdemobilizowana w 2023 roku z Sił Zbrojnych Ukrainy z powodu odniesionych ran i wróciła do pracy w Fundacji.

Zostań naszym Patronem

Nic nie przetrwa bez słów.
Wspierając Sestry jesteś siłą, która niesie nasz głos dalej.

Dołącz
Trump podczas spotkania z Meloni w Gabinecie Owalnym. Waszyngton, 17 kwietnia 2025 r. Zdjęcie: Alex Brandon/Associated Press/East News

Na oficjalnych zdjęciach z włoską premierką prezydent USA jest uśmiechnięty i nie ukrywa, że darzy Meloni szczególną sympatią. Złośliwi podejrzewają nawet, że się w niej podkochuje – i to dlatego jego stosunek do Meloni jest znacznie lepszy niż do Emmanuela Macrona, Keira Starmera i Olafa Scholza, którym nie szczędził krytyki w serwisie X.

W rzeczywistości Meloni ma do wykonania aż dwie misje. O pierwszej świat dowiedział się po słynnym skandalu z udziałem Trumpa, J. D. Vance’a i Wołodymyra Zełenskiego w Gabinecie Owalnym. Następnego dnia włoska premierka spotkała się z ukraińskim przywódcą w Londynie, gdzie wezwała go do unikania napięć ze Stanami Zjednoczonymi i udzieliła kilku cennych rad.

– Uważam, że bardzo ważne jest, abyśmy unikali ryzyka rozłamu Zachodu. Myślę też, że w tej kwestii Wielka Brytania i Włochy mogą odegrać ważną rolę w budowaniu mostów – powiedziała wówczas.

Wskutek wsparcia tych dwóch państw Stany Zjednoczone wznowiły wymianę danych wywiadowczych i wyraziły zgodę na dalsze dostawy broni dla Ukrainy

Meloni wysoko oceniła spotkanie Trumpa i Zełenskiego, które odbyło się podczas pogrzebu papieża. Podczas rozmowy w bazylice św. Piotra obaj przywódcy już się nie kłócili, lecz spokojnie wymienili uwagi na temat ram planu pokojowego. W poście na oficjalnym koncie partii Meloni, Braci Włochów, nawiązano do działań dyplomatycznych włoskiej przywódczyni, które były „starannie i dyskretnie zaplanowane, bez dążenia do bycia w centrum uwagi, nawet gdy na Rzym, stolicę chrześcijaństwa, były skierowane oczy całego świata”.

Spotkanie Zełenskiego z Meloni w Rzymie. Zdjęcie: OPU

Premierka Włoch odbyła też w Watykanie rozmowę z szefową Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen. Unia Europejska ma nadzieję, że Meloni może skłonić amerykańskiego prezydenta do zawarcia nowej umowy handlowej i ponownego przeglądu ceł, by Europejczycy mogli uniknąć wojny handlowej z USA. Meloni wzięła na siebie misję posłańca Europy, zwłaszcza że amerykański przywódca unika rozmów telefonicznych z przewodniczącą KE.

Unia Europejska ma trzy miesiące na to, by przekonać Trumpa do niewprowadzania 20-procentowych ceł na unijny eksport do USA. Obecnie produkty unijne są opodatkowane podstawową stawką 10 procent, a 25-procentowymi cłami na stal, aluminium i samochody.

Dla samej Meloni sytuacja ta oznacza wzmocnienie jej pozycji w Unii Europejskiej

W grudniu ubiegłego roku „Politico” nazwało włoską premierkę gwiazdą europejskiej polityki. Napisano nawet wprost, że liderka Braci Włochów w ciągu kilku lat „przeobraziła się z marginalnej postaci politycznej w jedną z kluczowych figur na europejskiej i światowej arenie”.

Premierka Włoch została uznana przez „Politico” za najbardziej wpływową osobę w Europie w 2025 roku. Zdjęcie: IPA/ABACA/Abaca/East News

„Dzisiaj jeśli chcesz rozmawiać z Europą, to telefon do Giorgii Meloni jest oczywistym wyborem. Nawet takie postaci jak Elon Musk, najbogatszy człowiek świata i doradca nowo wybranego prezydenta USA Donalda Trumpa, zwracają się do włoskiej premierki w celu omówienia kwestii strategicznych” – napisał wspomniany opiniotwórczy serwis.

Co takiego jest w Meloni? Przed jej zwycięstwem w wyborach w 2022 roku twarzą włoskiej prawicy był Silvio Berlusconi – znany ze skandalicznych imprez magnat medialny, lubiący oszukiwać na podatkach, a przy tym przyjaciel Putina

Partia Meloni pojawiła się na scenie politycznej, gdy ekscesy tego kontrowersyjnego miliardera zaczęły wywierać destrukcyjny wpływ na życie polityczne we Włoszech.

Bracia Włosi stali się zdrową alternatywą, która przekonała wyborców, że prawica jest zdolna zajmować się pracą na rzecz państwa, a nie tylko taplać się w basenach z gwiazdami telewizji i hostessami. Z czasem Meloni, ideowo ultranacjonalistyczna i radykalna, zdołała zaprezentować się światu jako polityczka, z którą gotowi są współpracować zarówno w Brukseli, jak w Waszyngtonie.

Meloni jest też jedną z nielicznych osób w Europie, które mogą jak równa z równym dyskutować Emmanuelem Macronem, twardo spierając się z nim o politykę fiskalną, społeczną i kryzys migracyjny
Macron i Meloni podczas szczytu „koalicji chętnych” w Paryżu. 27 marca 2025 r. Zdjęcie: LUDOVIC MARIN/AFP/East News

Zachodni analitycy twierdzą, że sukces w stosunkach z Trumpem Meloni zawdzięcza nie tylko urodzie i wyrafinowanemu stylowi. Potrafi bowiem znaleźć równowagę między radykalnymi ideami swojej partii a pragmatyczną współpracą z międzynarodowymi partnerami. Jej przywództwo zapowiada nową erę zmian w polityce europejskiej, w której liberalne podejście ustępuje miejsca nowym twarzom silnie skupionym na kwestiach narodowych. Można również z całą pewnością stwierdzić, że Giorgia Meloni, Kaja Kallas i Ursula von der Leyen to zespół na trudne czasy, który będzie sprzątał europejską stajnię Augiasza, pozostawioną przez mężczyzn chcących przyjaźnić się z Putinem.

Projekt jest współfinansowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności w ramach programu „Wspieraj Ukrainę”, realizowanego przez Fundację Edukacja dla Demokracji

20
хв

Ulubienica Trumpa. Jak Giorgia Meloni stała się arbitrem między Waszyngtonem, Brukselą i Kijowem

Marina Daniluk-Jarmolajewa
Donald Trump, Kamalv Harris, Times Square, Nowy Jork

Kiedy rozmawiałam z ludźmi w Polsce o tym, które imperium wybraliby, gdyby ich kraj był w potrzebie, odpowiedź zawsze brzmiała: „Amerykę”. Teraz wydaje się, że to się zmienia.

Myślę, że ludzie nie zdają sobie sprawy z tego, jak źle było w Ameryce przed Trumpem. Jeśli już, to uważam Trumpa za osobę po prostu otwarcie mówiącą o rzeczach, które amerykański rząd robił przez wieki. W żadnym wypadku nie twierdzę, że to, co Trump robi, jest w porządku – ale on jest w tym szczery. W końcu administracja Bidena deportowała średnio 57 000 osób miesięcznie, podczas gdy administracja Trumpa odesłała w zeszłym miesiącu 37 660 osób, a mimo to nigdy nie słyszeliśmy o planach Bidena dotyczących deportacji. Chwalimy liberałów za ich zaangażowanie na rzecz praw człowieka, ale co tak naprawdę osiągnęli? Nie chronią praw kobiet, pozwalają na ludobójstwo Palestyńczyków, aresztują studentów za udział w protestach, umożliwiają Rosji kontynuowanie jej zbrodni i ograniczają naszą wolność słowa.

I mimo to oczekuje się, że będziemy na nich głosować, bo są „mniejszym złem”? Wciąż słyszę, że odpowiedzialność za naszą przyszłość „spoczywa w rękach młodych ludzi”, ponieważ to starsze pokolenie spowodowało cały ten bałagan. Oczekuje się ode mnie, że będę protestować, głosować, organizować się – podczas gdy jestem od tego wszystkiego odcinana. Jaką demokracją była Ameryka, skoro mamy wybór tylko między dwoma złami, a oba są wspierane przez te same potężne interesy?

Myślę, że patrząc na Amerykę musimy zadać sobie pytanie: „Dla kogo ona kiedykolwiek była dobra?” To zawsze był kraj dobry dla białego Amerykanina, a teraz jest dla niego prawdopodobnie jeszcze lepszy. Jednak czy kiedykolwiek to był dobry kraj dla kobiet? Czy kiedykolwiek ten kraj był dobry dla ludzi o innym kolorze skóry niż biały? Myślę, że zapominamy o tym, idealizując Amerykę.

To nigdy nie był wielki kraj i nigdy nie będzie „znowu wielki”, chyba że przeszłością, do której się odnosimy, jest to kolonialne, rasistowskie imperium, które Trump chce przywrócić

Patrząc na „amerykański sen” z perspektywy postkomunistycznego kraju w Europie Wschodniej można dość łatwo go idealizować. Niemniej zawsze staram się przypominać ludziom z Europy Wschodniej, że społeczeństwo, bezpieczeństwo, edukacja i opieka zdrowotna, które mamy tutaj, są milion razy cenniejsze niż wyidealizowana wersja tego, jak mogłoby wyglądać ich życie w kapitalistycznej utopii Ameryki.

Niedawno odwiedziłam Nowy Jork. Chociaż jest to jedno z najdroższych miast w USA, wzrost cen, do którego doszło w ciągu ostatniego roku, zszokował mnie. Słyszałam od znajomych, że nie stać ich na czynsz, bo został podniesiony o 25%. Niektórzy z nich nie byli w stanie znaleźć pracy od zeszłego lata – a mówiąc o pracy mam na myśli jakąkolwiek pracę, w tym w kawiarni lub sklepie spożywczym. A to są ludzie, którzy ukończyli prestiżowe uniwersytety, jak Columbia czy Uniwersytet Nowojorski.

William Edwards i Kimberly Cambron biorą ślub w Walentynki na Times Square w Nowym Jorku 14 lutego 2025 roku. Zdjęcie: Kena Betancur/AFP

Ceny żywności wciąż rosną. W zeszłym roku za artykuły spożywcze, które wystarczały mi na około 10 dni, płaciłam około 120 dolarów. Kiedy przyjechałam do Nowego Jorku ostatnio, ta kwota się podwoiła. Oczywiste jest, że Trump chce załamania gospodarki, by na wszystko było stać 1% społeczeństwa – ale co dalej?

Czy ci wszyscy ludzie, których nie stać na nic, mają trafić do aresztu i stać się kolejną grupą świadczącą niewolniczą pracę na rzecz amerykańskiego supermocarstwa? Taki jest plan Trumpa?

Bezdomność w Ameryce to kolejna rzecz, którą zauważyłam dopiero po roku mojej nieobecności tam. Ku mojemu zaskoczeniu odkryłam, że Amerykanie są na nią jeszcze bardziej obojętni niż wcześniej. Wzrost liczby ludzi biorących narkotyki na ulicach jest przerażający, a epidemia fentanylu szybko zmienia kolejne miasta w „miasta zombie”. To był poważny problem już w czasie pandemii, lecz teraz jest jeszcze poważniejszy. Coraz więcej osób nie stać na opłacenie czynszu – i coraz więcej z nich ląduje na ulicy. Chociaż widok narkotyzujących się ludzi budzi u mnie strach, jeszcze silniejsza jest we mnie złość. Dlaczego nikt im nie pomaga? Jak Amerykanie mogą być tak nieczuli, patrząc na ludzi umierających codziennie na ulicach?

Teraz Trump chce zdelegalizować bycie bezdomnym. Wykorzysta tych, których nie da się zamknąć w kapitalistycznym systemie, jako kolejną siłę niewolniczej pracy w amerykańskich więzieniach.

Bezdomni jedzą lunch w Święto Dziękczynienia, przygotowany przez organizację non-profit Midnight Mission dla prawie 2000 osób w dzielnicy Skid Row w centrum Los Angeles, 25 listopada 2021 r. Zdjęcie: Apu GOMES/AFP

Ameryka powoli się rozpada, jak każde imperium, tyle że jej problemy nie pojawiły się z dnia na dzień. Narastały od dawna – problemy systemowe, które zostały przegapione lub zlekceważone przez obywateli. Pęknięcia w fundamentach istniały od lat w kraju, którego rdzeń oparto na ludobójstwie i niewolnictwie, tyle że teraz nie można ich już zignorować.

Jak więc obywatele tego kraju mogą nadal odwracać wzrok i nie podejmować działań? Bo łatwiej im siedzieć w domu, rozpraszając się rozrywką, mediami społecznościowymi lub codziennymi obowiązkami, niż konfrontować się z trudnymi realiami tego, co dzieje się wokół. Ze smutkiem uświadamiam sobie, że powaga sytuacji dociera do wielu Amerykanów dopiero wtedy, gdy ucierpi ich własność. Dopiero gdy zagrożony jest ich dobytek, poczucie bezpieczeństwa czy codzienne życie, zaczynają rozumieć, że zmiana nie nastąpi poprzez bierne obserwowanie albo czekanie. Pilna potrzeba wyjścia na ulice, domagania się działań, staje się jasna dopiero wtedy, gdy osobiście odczuwa się skutki bezczynności. Ale z historii wiemy, że wtedy jest już za późno.

„Najpierw przyszli po socjalistów, ale ja milczałem, bo nie byłem socjalistą.

Potem przyszli po związkowców i znów nie protestowałem, bo nie należałem do związków zawodowych.

Potem przyszła kolej na Żydów i znowu nie protestowałem, bo nie byłem Żydem.

Wreszcie przyszli po mnie i nie było już nikogo, kto wstawiłby się za mną”.

Martin Niemöller

20
хв

Upadek Ameryki, jaką znamy

Melania Krych

Możesz być zainteresowany...

Ексклюзив
20
хв

Jest tylko dzisiaj i jutro. O żołnierzu, który stracił wzrok, ale nie stracił radości życia

Ексклюзив
20
хв

Im więcej kobiet w armii, tym większe ich prawa

Ексклюзив
20
хв

Agnieszka Holland: Światło jest w nas

Skontaktuj się z redakcją

Jesteśmy tutaj, aby słuchać i współpracować z naszą społecznością. Napisz do nas jeśli masz jakieś pytania, sugestie lub ciekawe pomysły na artykuły.

Napisz do nas
Article in progress