Edukacja

Uczennica, uciekając przed rosyjskimi bombami, przeprowadziła się z matką do stolicy Wielkiej Brytanii. Teraz uczy się w prywatnej szkole dla dziewcząt, do której uczęszcza za darmo. Nastolatka napisała o nowych wyzwaniach, nieoczekiwanych rozczarowaniach i wyjątkowym doświadczeniu dla ukraińskich szkół w liście do Sestry.

"Przyjechałem do mojej angielskiej szkoły w połowie maja 2022 roku. Moja mama i ja, uciekając przed rosyjskim ostrzałem, wylądowaliśmy w Londynie. Pierwszą rzeczą, którą chciałam zrobić, było kontynuowanie nauki. W przeciwieństwie do wielu nastolatków w moim wieku, nigdy nie marzyłam o studiach w Wielkiej Brytanii. Nie wiedziałam też nic o tutejszym systemie edukacji. Poza tym musiałam ukończyć 10 klasę w Ukrainie, więc miałam dużo nauki.

W Kijowie uczyłam się w demokratycznej szkole prywatnej, gdzie ukształtowałam własne kryteria, co jest dla mnie dobre.

W Wielkiej Brytanii lekcje i ogólnie system edukacji bardzo różnią się od systemu ukraińskiego. Program szkolny trwa 13 lat, z których pierwsze 11 jest obowiązkowe. Ostatnie dwa lata są dla tych, którzy chcą iść na uniwersytet. W zeszłym roku w maju, kiedy zacząłam 12 rok, nie wiedziałam, czego się spodziewać.

Pierwszą rzeczą, która mnie zaskoczyła, było to, że była to szkoła dla dziewcząt. W Wielkiej Brytanii wciąż jest ich mnóstwo. W pierwszych dniach wciąż powracałam do wewnętrznego pytania: "Gdzie są wszyscy chłopcy?". Moja podświadomość próbowała wymyślić jakieś wytłumaczenie: "Jest przerwa, pewnie grają w piłkę na zewnątrz" albo "To lekcja psychologii, może chłopcy nie są tym zainteresowani". Miesiąc zajęło mi przyzwyczajenie się do faktu, że w tej szkole nie ma chłopców i nigdy nie będzie.

Po drugie, byłam pod wrażeniem chęci dziewczyn do nauki. Nie wiem, czy to zasługa prywatnej szkoły, czy angielskiego systemu edukacji, gdzie w ostatnich dwóch latach nauki wybiera się przedmioty, które nas interesują. Ale ten zapał do nauki jest godny podziwu. Jednocześnie moje koleżanki z klasy wiedzą znacznie mniej na tematy ogólne, niezwiązane z przedmiotami szkolnymi, niż ja. Na Ukrainie mogłam rozmawiać z rówieśnikami o książkach, muzyce i filmach.

W Anglii czuję, że wiem o tym wszystkim znacznie więcej niż ktokolwiek inny.

Mam własną teorię, dlaczego tak się dzieje. Prawdopodobnie możliwość wyboru przedmiotów szkolnych zgodnie z własnymi zainteresowaniami uniemożliwia brytyjskim nastolatkom szukanie czegoś interesującego poza programem szkolnym. Tymczasem ukraińscy nastolatkowie uczą się wszystkich przedmiotów aż do ukończenia szkoły, więc są zmotywowani do poszukiwania większej ilości informacji.

Zaskoczyło mnie, że uczniowie nie chodzą na zajęcia dodatkowe poza szkołą.

Wszystkie kluby znajdują się w szkole, podczas gdy w Kijowie dziecko ma sekcję sportową, angielski, rysunek lub taniec w różnych częściach miasta. Tak, jest to logistycznie wygodniejsze w Wielkiej Brytanii, ale myślę, że tworzy to bardzo małą bańkę społeczną, poza którą nastolatkom bardzo trudno jest znaleźć znajomych i przyjaciół. Dziewczyny przychodzą do szkoły, tańczą tam, śpiewają, grają w szachy, uprawiają sport - a wszystko to z tymi samymi ludźmi do 18 roku życia. Myślę, że to sprawia, że życie randkowe dziewcząt jest monotonne.

Zaczęłam zdawać sobie sprawę z tego, ile miałam szczęścia z moją szkołą dopiero wtedy, gdy moi przyjaciele z Ukrainy poszli do innych brytyjskich szkół i zaczęli opowiadać mi o swoich doświadczeniach. Na przykład o tym, jak nauczyciele nie odpowiadali na pytania ukraińskich dziewcząt w klasie i udawali, że ich nie rozumieją. Dziewczyny opowiedziały mi również o zastraszaniu przez rosyjskich nastolatków i o tym, jak każda szkolna zasada, która została stworzona w dobrych intencjach, może obrócić się przeciwko tobie. Ukraińcy często stają się odizolowani w angielskiej społeczności szkolnej. Jest to bardzo smutne, ponieważ uniemożliwia im to czerpanie jak najwięcej z brytyjskiej szkoły.

Angielska szkoła nie jest idealna i z pewnością nie będzie odpowiadać każdemu. To nie Hogwart. Nie ma tu magii ani cudów.

Obowiązkowy wymóg wyboru przedmiotów w dwóch ostatnich klasach nie sprawdzi się w przypadku osób, które nie znają swoich planów na przyszłość. A tworzenie bańki społecznej, którą trudno przełamać, zdecydowanie nie jest plusem. Jest jednak coś, z czego ukraińskie szkoły mogą brać przykład. Ikluzywność, imprezy charytatywne i pomoc w przyjęciu na studia- tego wszystkiego brakuje w ukraińskich szkołach".

Półtora roku po rozpoczęciu przez Rosję inwazji na pełną skalę, 200 000 ukraińskich uczniów uczy się w polskich szkołach. Część problemów związanych z integracją i organizacją procesu edukacyjnego zostało rozwiązanych, ale nadal jest wiele niewiadomych. Jakie zmiany czekają nas w nowym roku szkolnym? Co zrobiono, aby zintegrować ukraińskie i polskie dzieci? Co się stanie, jeśli zgłosisz administracji szkoły nieprawidłowy adres zamieszkania? Jaka jest różnica między szkołą prywatną a publiczną? O tym wszystkim można przeczytać w naszym artykule.

Darmowe laptopy, egzaminy i integracja

W ubiegłym roku polskie szkoły borykały się z trudnościami związanymi z adaptacją dzieci ukraińskich uchodźców wojennych. Problemy wynikały nie tylko z bariery językowej i braku zrozumienia materiału edukacyjnego. Dzieciom z terenów ogarniętych wojną trudno było przyzwyczaić się do nowego środowiska, bały się głośnych dźwięków, nie potrafiły porozumieć się z polskimi rówieśnikami itp. Od nowego roku szkolnego w polskich szkołach wprowadzono kilka nowych rozwiązań, które nieco poprawiły sytuację.

Główne zmiany dla Ukraińców w polskich szkołach w roku akademickim 2023/2024 są następujące:

- Dodatkowe lekcje języka polskiego (od 6 godzin tygodniowo) są wprowadzane indywidualnie lub w grupach do 15 osób;

- możliwe będzie zdawanie egzaminów końcowych z języka obcego, którego dzieci uczyły się w ukraińskiej szkole;

- Ukraińcy będą mieli oddzielne terminy składania wniosków o egzaminy. 15 marca 2024 r. to ostateczny termin dla egzaminów po ósmej klasie, egzaminów maturalnych i egzaminów zawodowych;

- W przypadku uczniów klasy przygotowawczej (tzw. klasy zerowej dla dzieci w wieku 6-7 lat) ocena roczna nie będzie wystawiana, jeśli dziecko słabo zna język polski (musi być odpowiednia decyzja rady pedagogicznej);

- dodatkowe grupy zostaną utworzone w przedszkolach i klasach 1-3;

- Instytucje edukacyjne będą mogły zatrudniać specjalistów - na przykład psychologów i pracowników socjalnych - bez wykształcenia pedagogicznego w celu zapewnienia wsparcia psychologicznego uczniom. Ponadto w komisji egzaminacyjnej będą pracować osoby ze znajomością języka ukraińskiego;

- zostaną utworzone specjalne grupy integracyjne aby uprościć proces adaptacji Ukraińców i umożliwić im lepsze zrozumienie procesu edukacyjnego;

- Ukraińskie dzieci będą mogły wziąć udział w programie, w ramach którego czwartoklasiści otrzymają laptopy. 7 lipca 2023 r. Sejm RP uchwalił ustawę o wspieraniu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Zgodnie z nią udostępnianie uczniom bezpłatnych komputerów rozpocznie się w roku szkolnym 2023/2024. Rodzice polskich uczniów, a także dzieci z innych krajów, które rozpoczną naukę w czwartej klasie polskiej szkoły, będą mogli ubiegać się o laptopa. Opcja jest dostępna zarówno dla uczniów szkół publicznych, jak i prywatnych.

Chodzi więc o innowacje. Sprawdźmy, jak proces uczenia się przebiega w praktyce, na przykładzie ukraińskich matek, których dzieci uczęszczają do szkół w Polsce.

"Ponad rok w Polsce, ale bez lekcji języka"

Iryna, Ukrainka z Kijowa, lubi szkołę w Warszawie, choć jedna rzecz ją zmyliła: "Mój syn chodził do pierwszej klasy szkoły nr 166 na Woli (dzielnica Warszawy - red.). W klasie liczącej 18 uczniów 10 było Ukraińcami. Było mi wstyd, gdy nauczyciele na czacie komentowali, że wiele dzieci jest w Polsce od ponad roku, ale nie uczą się języka i marnują czas na lekcjach. Mam nadzieję, że obiecane dodatkowe lekcje polskiego zdyscyplinują wielu z nich i zachęcą do nauki języka" - mówi Iryna.

Matka drugoklasisty, Olena Katasonova, mieszka 40 km od Warszawy w miejscowości Grujec, a na 17 osób w klasie 3 to Ukraińcy.

«Ставлення хороше, минулого навчального року Рома був старостою класу, однокласники звуть на всі дні народження, атмосфера доброзичлива. У школі всі кабінети, а також туалет, їдальня, роздягальня підписані польською та українською мовами. У школі двічі на тиждень були безкоштовні додаткові заняття з польської мови. Зараз кажуть, що буде більше годин», – розповідає Олена про навчання свого 8-річного сина. Вона вважає, що головне дати дітям можливість навчатися. Далі вже від учнів та батьків залежить як скористатись цим шансом.

Jak dostać się do szkoły, która nie należy do mojego okręgu?

Ukraińcy, którzy uciekli przed wojną i otrzymali status ochrony czasowej w Polsce (muszą posiadać PESEL ukr - numer identyfikacyjny, który ma każdy mieszkaniec państwa, który służy do określenia zatrudnienia, edukacji, opieki zdrowotnej itp.)Należy jednak wziąć pod uwagę sytuację w poszczególnych regionach. Na przykład szkoły w Warszawie są obecnie przepełnione. Więc jeśli chcesz, aby Twoje dziecko chodziło do szkoły, która nie znajduje się w Twojej okolicy, najprawdopodobniej zostaniesz odrzucony. Ponieważ są one zobowiązane do przyjmowania przede wszystkim tych dzieci, które mieszkają na danym terytorium. Szkoły często proszą o wgląd do umowy najmu mieszkania, żeby sprawdzić czy dziecko zameldowane jest w danym okręgu.

"Zdarza się, że szkoła oddalona o 3-4 km jest znacznie lepsza od najbliższej. A umowa najmu w Polsce to w zasadzie dokument wydrukowany na drukarce bez pieczątek. Ale nie należy zapominać, że w kraju legalność dokumentu poświadczają podpisy, umowa najmu zawiera PESEL i dane właściciela domu. A za ich pomocą bardzo łatwo wszystko sprawdzić, bo szkoła informuje sąd (administracja samorządowa w Polsce - red.), gdzie dzieci są zapisane. I już mogą porównać, czy dane w umowie najmu są prawidłowe" - ostrzega Julia Prykhodko, specjalistka ds. legalizacji w Polsce.

Istnieje legalny sposób, aby dostać się do szkoły poza swoim rejonem i można to zrobić, na przykład, rejestrując się w hostelu w wybranym sąsiedztwie. W tym przypadku nie łamiesz prawa, ale zajmujesz miejsca tych, którzy mieszkają w okolicy.

"Nie będziemy ci służyć"

W polskich szkołach zdarzają się sytuacje, na które rodzice nie są przygotowani. Często dotyczy to integracyjnych form edukacji.

Marina Leonova z Charkowa ma dwójkę dzieci. W tym roku jej chłopcy rozpoczęli 7 i 3 klasę w Szkole nr 2 w warszawskim Ursusie.

"Jest to szkoła integracyjna, w której mogą uczyć się zarówno zwykłe dzieci, jak i uczniowie ze specjalnymi potrzebami. Mój najmłodszy syn Mychajło ma autyzm, więc wybraliśmy tę szkołę, chociaż w naszej okolicy jest kilka innych. Sytuacja z jego edukacją okazała się trudna. Jednocześnie mój starszy syn Iwan został bardzo dobrze przyjęty przez nauczycieli i kolegów z klasy, a ukraińskie dzieci mają 6 godzin języka polskiego tygodniowo, które są bezpłatne" - mówi Maryna.

W klasie Mychajło jest 26 dzieci. Oprócz syna Maryny jest jeszcze jedno dziecko z autyzmem.

"Nie wiem, kto ma rację w tej sytuacji, ale od początku roku szkolnego dano mi do zrozumienia, że moje najmłodsze dziecko czuje się niekomfortowo. Miałam nadzieję, że szkoła integracyjna znajdzie podejście do mojego syna, ale oni nie rozumieją jego emocji.

Na przykład Misha może przyjść i przytulić się do brzucha innego chłopca lub głośno płakać. Kiedyś mieliśmy osobistego wychowawcę, ale w tej szkole jest jeden wychowawca dla wszystkich dzieci, a on nie zawsze jest z moim synem. W szkole powiedzieli, że nie będą nas obsługiwać i zasugerowali, że powinniśmy poszukać specjalistycznej placówki edukacyjnej dla Mychajły" - mówi matka chłopca.

Marina Leonova nie chce posyłać go do szkoły specjalnej - włożyła zbyt wiele wysiłku w przystosowanie dziecka ze specjalnymi potrzebami do życia w społeczeństwie. Dziś Misza bez problemu chodzi z matką na zakupy, podróżuje z nią i nie sprawia żadnych problemów. Maryna szczerze wierzy, że zaadaptuje się również w szkole i że będzie mu poświęcane więcej uwagi.

Od 2400 do 9000 PLN za szkołę prywatną

Alina, matka Ilyi Snizhko, który uczęszczał do prywatnej polskiej szkoły przez cały poprzedni rok szkolny, wie, jak efektywnie wykorzystać możliwości edukacyjne. Wcześniej syn przez kilka miesięcy uczył się w publicznej szkole na Żoliborzu (inna dzielnica Warszawy). W Ukrainie chłopiec uczył się w szkole anglojęzycznej i posługiwał się zarówno językiem angielskim, jak i ukraińskim. Jak tylko pojawiła się taka możliwość Alina przeniosła syna do prywatnej szkoły z wykładowym językiem angielskim.

"Z naszego doświadczenia wynika, że edukacja w szkole prywatnej i publicznej bardzo się od siebie różnią. Po pierwsze, w zwykłej szkole jest 33 uczniów w klasie i nauczyciele fizycznie nie są w stanie zwrócić uwagi na wszystkich, prace domowe nie są sprawdzane, a wiele rzeczy opiera się na samodyscyplinie. To było dla mnie odkrycie, jak pobłażliwi są tutaj nauczyciele. W naszym kraju wezwaliby rodziców do szkoły i jakoś ich ukarali, ale tutaj starają się ich uspokoić i generalnie pozwalają dzieciom na wiele. Zgodnie z zasadą, że dziecko nie powinno być zmuszane do robienia czegokolwiek wbrew swojej woli, działa" - dziwi się kobieta.

Po przeniesieniu syna do prywatnej szkoły dwujęzycznej, rodzice widzą wiele korzystnych zmian. W klasie jest o połowę mniej dzieci, znacznie więcej zadań domowych i większa kontrola nad postępami. Przy wejściu uczniowie zostawiają swoje telefony w specjalnym pudełku u administratora i mogą je odebrać dopiero po powrocie do domu o 17:00-18:00 .

"Podoba mi się, że dzieci są zachęcane do nauki. Na przykład są zapraszane na herbatę z dyrektorem za dobre wyniki. Zachęca się je w każdy możliwy sposób, piszą nawet prace badawcze w języku angielskim, a program pozalekcyjny jest bardzo interesujący.

Dostępne są squash, perkusja, pianino i zajęcia sportowe. Dodatkowo oferują wycieczki, wyjazdy weekendowe i wyjazdy wakacyjne do krajów europejskich. Zasadniczo tworzona jest atmosfera, w której dziecko chce się uczyć. Ale program nauczania w piątej klasie jest podobny do programu nauczania w ósmej klasie na Ukrainie, z wieloma zajęciami pozalekcyjnymi" - mówi matka.

Prywatna szkoła w Warszawie nie należy do tanich. Cena szkoły dwujęzycznej waha się w przedziale 2400-4000 zł miesięcznie, podczas gdy cena szkoły anglojęzycznej może sięgać nawet 9 tys. zł miesięcznie. Do tego dochodzą opłaty za kluby i sekcje hobbystyczne, mundurki szkolne, obiady, wycieczki i drukowane zeszyty ćwiczeń. Jednocześnie trudno jest znaleźć miejsca w dobrych szkołach prywatnych w Warszawie, a egzaminy wstępne nie są dużo łatwiejsze niż egzaminy uniwersyteckie. Umowa ze szkołą prywatną zawierana jest zazwyczaj na rok. A jeśli rodzice decydują się na jej wcześniejsze rozwiązanie, często wymagane jest co najmniej 4-miesięczne wypowiedzenie. Alina była w stanie ponownie uruchomić swój biznes w Polsce, ten sam, który prowadziła na Ukrainie przed wojną, więc ma nadzieję, że wywiąże się ze swoich zobowiązań, ponieważ jej celem jest jak najlepsza edukacja dla syna.

Загалом, польська система освіти підходить до учня, в першу чергу, як до особистості – дитину не контролюють, не сварять, не змушують навчатися. Це чудово, бо йдеться про розвиток особистості. І водночас такий принцип вимагає самодисципліни від учня, тобто, дитина отримає знання, якщо вона сама цього хоче. Для нас, українців, де батьки звикли примушувати дітей виконувати домашні завдання, все перевіряти і сварити, трохи незвично. Правда?

Każde dziecko może doświadczyć zastraszania. Ryzyko wzrasta, gdy uczeń przenosi się do zupełnie nowego środowiska, w innym kraju.

Iryna, która wyjechała z Kijowa do Polski w marcu 2022 roku, opowiada o doświadczeniach swojego dziesięcioletniego syna: "Co zaskakujące, Maksym w obliczu konfliktów w miejscowej szkole był w stanie lepiej zrozumieć polskie dzieci - mówi. - Polskie dzieci nna przykład potrafią się pokłócić "znienacka", ale równie łatwo przepraszają i wybaczają przewinienia. Wydaje mi się, że dzieje się tak dlatego, że w polskich szkołach zachowanie uczniów jest niezwykle ważne - jest monitorowane, a punkty za zachowanie są odejmowane lub przyznawane. Dlatego dzieci i nauczyciele starają się nie pogłębiać konfliktów, ale je rozwiązywać. Nauczyciele uczą uczniów tej strategii interakcji i sprawdza się ona w drobnych, codziennych starciach".

Obserwuj zmiany nastroju dziecka

Według Wictorii Kondratiuk, psycholożka z organizacji pozarządowej "Wings for the Family", w przeciwieństwie do sytuacji konfliktowej, która zdarza się raz, nękanie jest powtarzającym się działaniem skierowanym przeciwko jednej osobie. W tym przypadku szersze grono dzieci jest zaangażowane w konflikt jako obserwatorzy. Stopniowo zmienia się zachowanie wszystkich uczestników znęcania się, ale przede wszystkim zachowanie ofiary.

"Jeśli dobrze znasz swoje dziecko, na pewno zauważysz zmiany w jego zachowaniu. Objawy mogą być różne: ktoś może stać się wycofany lub inaczej jeść lub spać. Zawsze będą jakieś sygnały" - zauważa psycholożka.

To samo działo się z synem Iryny. Zwykle bardzo towarzyski chłopiec, który był przyzwyczajony do dzielenia się wszystkimi nowymi doświadczeniami, stawał się coraz bardziej wycofany, odpowiadając na pytania dotyczące szkoły z irytacją lub zbyt optymistycznymi odpowiedziami, mówiąc, że wszystko jest w porządku. "Nagle Maksym poprosił mnie, żebym zabrała go z polskiej szkoły, a pewnego dnia wrócił do domu zapłakany po kolejnej serii ataków i po prostu nie mógł przestać mówić i mówić" - mówi Iryna.

Zaufanie to podstawa

W obliczu znęcania się musimy stworzyć atmosferę zaufania i akceptacji ddziecka, aby mogło ono zacząć mówić - radzi Wiktoria Kondratiuk.

Oczywiście będzie wiele emocji i bólu. Ale zadaniem dorosłego jest zebranie faktów. Razem z dzieckiem należy zidentyfikować napastnika, zastanowić się, kim są obserwatorzy, gdzie i kiedy miały miejsce konkretne epizody ataków. Te informacje będą potrzebne do negocjacji ze szkołą

"Musisz zrozumieć, komu dziecko ufa w szkole. Może to być jeden z jego rówieśników, nauczycieli lub pracowników - osoby, u których codziennie szuka wsparcia" - wyjaśnia psycholożka.

Okazało się, że Maksym był publicznie wyśmiewany przez trzech chłopców. Synowi Iryny zabrakło słów, by odpowiedzieć po polsku.

"Uważam za niedopuszczalne reagowanie siłą, co jest bardzo poważnym wykroczeniem w polskiej szkole. Było jasne, że sytuacja nie zostanie rozwiązana na poziomie dzieci. Musieliśmy zaangażować pracowników szkoły" - mówi Iryna.

Kluczowa jest rozmowa

W Ukrainie w takich sytuacjach ludzie udają się do psychologa, ale tutaj wszystko działa inaczej: trzeba umówić się na spotkanie z wychowawcą klasy za pośrednictwem Librusa, elektronicznego systemu, który służy jako narzędzie komunikacji między szkołą a uczniem i rodzicami.

Iryna starannie przygotowała się do spotkania: przetłumaczyła wszystkie informacje otrzymane od syna na język polski i skupiła się na faktach. Przygotowała również kilka zdań o swoim synu: jaki jest w normalnym środowisku psychologicznym i jak czuje się, i zachowuje teraz, w sytuacji ciągłego stresu.

"Przyszedł zapłakany i nie chce iść do szkoły" - te słowa zrobiły na nauczycielce największe wrażenie.

Iryna starała się być przekonująca. Pokazała, że zna swoje dziecko, jest odpowiedzialna za jego zdrowie psychiczne i postrzega sytuację jako niedopuszczalną. Ale musiała to zrobić tak grzecznie, jak to tylko możliwe i bez bezpodstawnych oskarżeń.

Udało się. Polska nauczycielka słuchała uważnie, dopytywała Maksyma o szczegóły i zapewniała, że ma sprawę pod kontrolą.

Iryna była pewna, że to dopiero początek historii i że będzie musiała udać się do dyrektora, i rodziców sprawców. Ale nękanie ustało w ciągu zaledwie kilku dni. "Nie wiem, co dokładnie zrobiła nauczycielka, ale to zadziałało!" - mówi Iryna.

Algorytmy

Olga Ostapczuk, asystentka w pracy z ukraińskimi dziećmi w szkole średniej nr 52 w Białymstoku, opowiada o praktyce polskiego systemu edukacji w zwalczaniu mobbingu:

"W naszej szkole personel ma jasne, skuteczne wzorce postępowania w różnych sytuacjach konfliktowych. Kiedy rodzice się z nami kontaktują, te procedury są natychmiast uruchamiane. Czasem zadziała rozmowa nauczyciela ze sprawcą, a czasem musimy porozmawiać z rodzicami w obecności psychologa. Nauczyciel najprawdopodobniej poświęci kilka godzin lekcyjnych na złagodzenie lub rozwiązanie sytuacji. W razie potrzeby zaangażuje psychologa lub pedagoga szkolnego albo specjalistów od rozwiązywania konfliktów".

Iryna i Maksym mają się teraz dobrze: ich syn zaczął czuć się częścią zespołu. Oczywiście może się z kimś pokłócić o drobiazg, czasami brakuje mu słów, aby wyjaśnić swoje zdanie, ale dziecko nie czuje się już zastraszane.

Co może pomóc

1. Ważne, aby odróżnić mobbing od drobnych konfliktów: mobbing jest powtarzalny i prowadzi do zmiany ról społecznych w zespole.
2. Stwórz dziecku bezpieczną przestrzeń do rozmowy
3. Identyfikacja sprawców nękania i osób, do których można zwrócić się o wsparcie
4. Poinformuj nauczyciela. Jeśli to konieczne, poproś o ponowne spotkanie, aby dowiedzieć się, na czym polega problem.

Rozważmy kilka opcji wyboru formy edukacji ukraińskich dzieci w Polsce, aby rodzice mogli wybrać najlepszą z nich.

Zacznijmy od wyboru szkoły. Polska, czy ukraińska?

Polska

"Mój syn chodził do drugiej klasy w polskiej szkole" - mówi Natalia, mama 8-letniego Marka. "Na początku myślałam o zapisaniu go na zajęcia online w języku ukraińskim, ale pokrywały się one w czasie i trudno było mojemu synowi uczyć się w ten sposób. Ale chcę, aby moje dziecko miało tutaj ukraińskojęzyczne środowisko, więc znaleźliśmy je w lokalnym oddziale Plast i we wspólnocie kościelnej".

Zalety tej opcji:

• dziecko szybko uczy się języka na poziomie native speakera;
• Brak dodatkowego obciążenia, więcej czasu na ciekawe spędzanie wolnego czasu;
• uczeń korzysta z praw na równi z polskimi dziećmi.

Oto wady:

• Dzieci, zwłaszcza młodsze, szybko zapominają języka ukraińskiego,

Ukraińska szkoła online:

"Mój syn ma 16 lat i odmówił pójścia do polskiej szkoły. Od czasu kwarantanny uczył się zdalnie i nawet gdy opuściliśmy Ukrainę, nie przerwał nauki" - mówi Tetiana z Zaporoża. "Chciałam, aby mój syn uczył się w polskiej szkole, uczył się języka i poznawał rówieśników. Ale zdecydowaliśmy się zostawić to tak, jak jest przynajmniej przez ten rok, a potem zobaczymy: może dodamy kursy polskiego. Ma wielu ukraińskich przyjaciół, z którymi komunikuje się online. Mój syn uczy się bardzo dobrze, nawet lepiej niż przed wojną - wygląda na to, że studia stały się jego osobistym wkładem w zwycięstwo i nicią łączącą go z Ukrainą. Nie planujemy tu zostać, nasz syn chce dostać się na ukraiński uniwersytet".

Zaletą takiej edukacji jest, że realizuje ukraiński program szkolny.

Oto wady:  

• dziecko nie korzysta z polskiej edukacji;
• kontakty społeczne w kraju uchodźctwa są zminimalizowane, dlatego istnieje ryzyko pogorszenia stanu zdrowia psychicznego.

Психологиня Caritas, Валерія Черняк, радить: «Нам усім важливо не закриватися від спілкування з оточенням, у підлітків така потреба особливо загострюється, водночас зростають страхи неприйняття. Слід допомогти дитині визначитись. Чат з однолітками — хороша ідея, але цього замало. Є сенс пошукати спортивні секції чи творчі заняття, які дитині подобалися ще в Україні, записатися на курси польської мови. Не давайте дитині засиджуватися вдома, бо є загроза депресії».

Jeśli wybór tylko jednej ze szkół wydaje się zbyt drastyczną decyzją, warto rozważyć program studiów łączonych. Dostępne są różne opcje

Polska szkoła "na żywo" plus ukraińskie studia

Dziecko uczy się w polskiej szkole, a w szkole ukraińskiej zdaje egzaminy online tylko raz w roku

"Moja córka jest gimnastyczką i chodzi do polskiej szkoły, a my nie mieliśmy czasu na ukraińską szkołę" - mówi Ola, mama 11-letniej Poliny. "Szkoła jest dość intensywna: polska szkoła rano, odrabianie lekcji i korepetycje z języka ukraińskiego dwa razy w tygodniu po południu, a wieczorem trening gimnastyczny. W ciągu roku dziecko dobrze nauczyło się polskiego i zaprzyjaźniło się z wieloma dziewczynami, próbowało studiować inny program - to poszerza jej horyzonty, ale jednocześnie nie zapominamy o ukraińskiej edukacji".

Plusy:

• niższe obciążenie dziecka w ciągu roku w porównaniu do innych połączonych opcji.

Oto wady:

• Za opanowanie materiału ukraińskiej szkoły ponosi odpowiedzialność uczeń i jego rodzice
• Być może będziesz musiał wydać pieniądze na korepetytorów lub specjalne kursy;
• Niektóre szkoły wymagają prac pisemnych (np. na wychowaniu fizycznym).

Liczba przedmiotów z egzaminami zależy od szkoły. To samo dotyczy ceny: możesz przystąpić do testu za darmo w szkole publicznej lub wybrać jedną z wielu prywatnych szkół kształcenia na odległość.  

Polskaszkoła plus ukraińska  - nauka na odległość

Ta opcja jest wybierana przez dzieci, które rozpoczynają naukę w technikum w Polsce, ale chciałyby mieć ukończoną ukraińską szkołę średnią, lub te, które uczą się w niższej klasie w Polsce i nie chcą stracić wiedzy z ukraińskiego programu nauczania.

Sposób organizacji zajęć zależy od szkoły. Wszyscy widzieliśmy to podczas kwarantanny: niektóre szkoły oferują pełne lekcje online, podczas gdy inne zapewniają nagrania wideo z zajęć i zadania do samodzielnej nauki. Jedno jest pewne: są to dwie różne szkoły. Rozważ mocne strony swojego dziecka, aby sprawdzić, czy nie będzie to dla niego zbyt wiele.

Plusy:

• Jeśli dziecko wie, jak uczyć się online, może ukończyć dwa programy jednocześnie bez strat;
• za program nauczania i materiały odpowiada wyłącznie szkoła, nie rodzice.

Oto wady:

• Podwójna szkoła może zabrać czas dziecku. A ono go potrzebuje na hobby i odpoczynek.
• uczeń musi umieć się zorganizować i dyscyplinować. Jeśli dziecko nie radziło sobie z edukacją online przed wojną, to istnieje ryzyko, ze teraz też sobie nie poradzi

‍Polskaszkoła plus ukraiński dodatek

Może być zorganizowana w formie szkoły sobotniej online: 4-5 pełnych lekcji w każdą sobotę, lub materiałów do samodzielnej nauki. Druga opcja jest znacznie tańsza, ale wymaga większej samodzielności.

Aby uzyskać certyfikat, uczniowie muszą zdać tylko tzw. różnicę, tj. te przedmioty, które nie są dostępne w Polsce: język ukraiński, literaturę i historię Ukrainy; pozostałe przedmioty są zaliczane z polskiej szkoły

"Matematyka to matematyka, biologia to biologia, czy to w Polsce, czy na Ukrainie - nie widzę sensu uczyć się dwa razy tego samego" - mówi Myroslawa, mama 10-letniego Romana. "Sama jestem nauczycielką i uważam, że różnica w programie nauczania nie jest aż takim problemem: w razie potrzeby można nadrobić zaległości z każdego przedmiotu, jeśli nie jest on całkowicie zaniedbany. Dla mnie ważniejsze jest to, że mój syn ma aktywny wypoczynek i przyjaciół, uczy się polskiego i pamięta ukraiński. W ciągu roku trzy razy regularnie zdaje testy i egzaminy w ukraińskiej szkole. Ma czas na sport i muzykę. Te zajęcia przynoszą mu radość. Wierzę, że teraz jest to dla niego ważniejsze niż oceny w szkole".

Plusy:

• Nie musisz uczyć się jednego przedmiotu dwa razy: możesz poświęcić swój wolny czas na zajęcia, które wszechstronnie rozwijają Twoje dziecko
• Nauka dodatkowych przedmiotów ukraińskich jest równomiernie rozłożona w ciągu roku, a za jej organizację odpowiada szkoła;
• W przypadku szkoły sobotniej są to lekcje online ze sprawdzaniem prac domowych

Oto wady:

• Sobotnia szkoła online kosztuje

Znasz swoje dziecko lepiej niż ktokolwiek inny. Porozmawiaj z nim, wspólnie znajdźcie plusy i minusy różnych opcji, i przedyskutujcie je. Zaangażuj psychologa

"Mamy w swoim arsenale proste i skuteczne narzędzia diagnostyczne, które pozwolą nam określić, jaka forma edukacji będzie najlepsza dla Twojego dziecka" - mówi psycholog Waleria Czerniak.

Najważniejsze: należy monitorować zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka, zwłaszcza przy wyborze dwóch szkół jednocześnie. Nie popadajmy w perfekcjonizm i pogoń za jak najlepszymi ocenami. Nasze dzieci i tak już przechodzą przez trudną drogę, więc zróbmy wszystko, co w naszej mocy, aby uczynić edukację łatwiejszą, a nie trudniejszą.