Exclusive
20
min

Wielkie oczyszczenie: jak ludzie różnych kultur pozbywają się nadmiaru na wiosnę

Przed Wielkanocą, kiedy przyroda się odradza, ludzie na całym świecie pamiętają o tradycjach związanych z „oczyszczeniem” – od ogólnego sprzątania po symboliczne pozbycie się przeszłości. To nie tylko rytuały, ale i sposób na to, by doświadczyć ulgi i przygotować się na nowy cykl życia

Sestry

Sprzątanie to proces terapeutyczny, dający efekt podobny do pracy z psychologiem. Zdjęcie: Shutterstock

No items found.

Zostań naszym Patronem

Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.

Dołącz

Współczesny świat jest przesycony informacjami i rzeczami. Wiosenne rytuały oczyszczające są sposobem na powrót do prostoty, która przywraca wewnętrzny spokój. I dają nam poczucie kontroli. Kiedy sprzątamy dom przed nadejściem wiosny, podświadomie „oczyszczamy” nasz wewnętrzny świat. Gdy ktoś pozbywa się starych rzeczy, uwalnia się od starych trosk. To proces terapeutyczny, dający efekt podobny do pracy z psychologiem.

Jak to robią Szwedzi, a jak Japończycy

W Szwecji coraz większą popularnością cieszy się tzw. döstädning. To sprzątanie dla przyszłych pokoleń – „tak, jakby nie było jutra”. Chodzi o pozbywanie się swoich niepotrzebnych rzeczy, by nie obciążać nimi rodziny po swojej ewentualnej śmierci. I jeśli się nad tym zastanowić, ma to sens. W końcu gdy ktoś umiera, jego krewni muszą przebić się przez góry niepotrzebnych rzeczy, które po sobie pozostawił. Czasami znajdują wtedy pamiętniki, prywatne notatki, zdjęcia czy inne sekrety, których woleliby nie oglądać.

„Które z moich rzeczy mogą stać się ciężarem dla mojej rodziny, jeśli umrę?” – to zasada stojąca za szwedzkim zwyczajem sprzątania domu lub mieszkania. Co ciekawe, ten zwyczaj jest praktykowany nie tylko wśród osób starszych, ale także wśród młodych. Przypomina japońską metodę: „wyrzuć, czego nie potrzebujesz ”.

Japonka Marie Kondo to znana na świecie „guru porządkowania domu”. Jej główna zasada głosi, że warto trzymać tylko te rzeczy (w tym te w szafie), których używasz często i które sprawiają, że jesteś szczęśliwa. Precz z półkami wypełnionymi niczym niewyróżniającymi się szmatami i bibelotami! To pomaga między innymi oczyścić dom z energetycznego brudu.

Jeśli jakaś rzecz nie przynosi Ci radości, musisz jej podziękować i pozwolić jej odejść – twierdzi Japonka
Marie Kondo. Zdjęcie: konmari.com

Nawiasem mówiąc, takich rzeczy nie musisz wyrzucać – możesz je przekazać na cele charytatywne albo wymienić. Wrzuć rzeczy do kontenera, oddaj książki do biblioteki, a niepotrzebnych mebli i sprzętu AGD pozbądź się za pośrednictwem ogłoszenia online.

W dzisiejszym świecie gromadzimy nie tylko odpady materialne, ale także cyfrowe. Psychologowie zalecają więc cyfrowy detoks, czyli usuwanie niepotrzebnych plików, zdjęć i zrezygnowanie z subskrybowania toksycznych mediów. A także emocjonalny „upgrade”: sporządź listę tego, co odpuścisz sobie tej wiosny (urazów, lęków, starych nawyków itp.).

Wiosenne rytuały sprzątania w Ukrainie

W Ukrainie od dawna istnieje zwyczaj „wypędzania zimy” poprzez wielkie sprzątanie. Tu ludzie wierzą, że wszystkie złe rzeczy można usunąć z życia wraz ze śmieciami.

Wielki Czwartek to dzień wiosennych porządków. Dawniej już przed świtem chłopi sprzątali swoje stajnie, stodoły, podwórza i domy. W ogrodzie grabiło się zeszłoroczne liście na stos i podpalało je, „by oczyścić ziemię z mrozu, zimy, śmierci i złych duchów”.

Istnieje tu też przekonanie, że w Wielki Czwartek, zanim wzejdzie słońce, wrona zabiera swoje pisklętami z gniazda, by wykąpały się w rzece. Ktokolwiek więc wykąpie się przed nimi, będzie zdrowy przez cały rok

Zgodnie z wierzeniami chrześcijańskimi, wieczorem tego dnia Judasz zdradził Chrystusa. To dlatego wierzący chodzą w Wielki Czwartek do łaźni i saun. Chcą się oczyścić.

W kulturze ukraińskiej, podobnie jak w wielu innych, wiosenne porządki to nie tylko obowiązek domowy, ale także praktyka duchowa. Ma nie tylko znaczenie higieniczne, lecz także sakralne: chodzi o przygotowanie miejsca na nowe życie pełne nowej nadziei.

Nawiasem mówiąc, eko-akcje w rodzaju „Sprzątanie świata”, które są szeroko rozpowszechnione w Ukrainie i wielu europejskich miastach, polegające na zbieraniu na wiosnę śmieci w lasach i w pobliżu zbiorników wodnych, to jeden ze współczesnych przejawów starego zwyczaju wiosennego oczyszczania.

Tradycje przedświątecznych porządków w Polsce

Polska ma bogatą paletę wiosennych obrzędów oczyszczających, które łączą wierzenia przedchrześcijańskie z praktykami zakorzenionymi w katolicyzmie.

Na przykład topienie Marzanny to rytualne unicestwianie kukły przedstawiającej słowiańską boginię zimy i śmierci. I sposób odreagowania zimowej depresji.

Ludzie symbolicznie niszczą wszystko, co kojarzy im się z zimnem i ciemnością, by przygotować się psychicznie na nowy cykl

Wielkanocne porządki w Wielki Czwartek obejmują mycie okien, aby „światło mogło swobodnie wchodzić do domu”, wyrzucanie lub oddawanie starych ubrań (zwłaszcza tych, które od dawna nie były noszone), sprzątanie stodół, balkonów i pomieszczeń znajdujących się po stronie północnej. Bo jeśli w domu panuje bałagan, w duszy będzie chaos.

Rytuał lanego poniedziałku (śmigus-dyngus) to oczyszczenie wodą. W pierwszy poniedziałek po Wielkanocy chłopcy oblewają wodą dziewczęta na ulicach i placach. Woda w tym rytuale jest symbolem witalności. W starożytności wierzono, że dziewczyna oblana wodą będzie zdrowa i piękna. Dziś to już tylko zabawa, ale podczas niej śmiech i ruch wyzwalają życiodajne endorfiny.

Tradycyjny śmigus-dyngus. Zdjęcie: Muzeum Wsi Kieleckiej

Dlaczego po sprzątaniu czujemy się lepiej

Sprzątanie to dobry sposób na odzyskanie kontroli nad swoją przestrzenią. Niektóre okoliczności w życiu pozostają poza naszą kontrolą, co sprawia, że jesteśmy niespokojni. Mamy jednak moc, by uczynić przestrzeń wokół nas czystszą, zorganizować ją zgodnie z naszymi potrzebami – i pięknie.

Ponadto sprzątanie wymaga zastanowienia się, gdzie umieścić tę czy inną rzecz, jak zorganizować cały proces i przestrzeń wokół siebie. Sprzątanie to klasyczny przykład „wpływu tego, co na zewnątrz – na nasze wnętrze ”. Kiedy ktoś sprząta, czuje, że ma kontrolę nad swoim życiem, a to szczególnie ważne podczas wojny, kryzysu – i po ciężkiej zimie.

No items found.
Р Е К Л А М А
Dołącz do newslettera
Thank you! Your submission has been received!
Oops! Something went wrong while submitting the form.

Zostań naszym Patronem

Nic nie przetrwa bez słów.
Wspierając Sestry jesteś siłą, która niesie nasz głos dalej.

Dołącz

Letnie zajęcia dla dzieci w Warszawie:

1. G City Targówek: warsztaty przez cały lipiec

Cena: bezpłatnie

Adres: ul. Głęboka 15

Do 31 lipca G City Targówek zamienia się w letnią strefę darmowych przygód dla dzieci. Od poniedziałku do soboty, w godzinach 12:00–16:00, centrum handlowe zaprasza najmłodszych na tematyczne warsztaty. Od rysunku po budowanie pojazdów i robotów z klocków – co tydzień coś nowego i ciekawego! Dodatkowo na dzieci czekają atrakcyjne niespodzianki i interaktywne atrakcje.

W poniedziałki i wtorki odbywają się zajęcia plastyczne, podczas których dzieci uczą się różnych technik rysunku. W środy i czwartki powstaną konstrukcje z ogromnych miękkich klocków. Piątki i soboty to czas robotyki – pod okiem instruktorów dzieci budują własne konstrukcje i poznają podstawy działania prostych maszyn i robotów.

Codziennie dostępna jest też interaktywna atrakcja Knoocker, która łączy aktywność fizyczną z grami multimedialnymi. Dzieci rzucają piłkami do celu na interaktywnym ekranie – to świetna zabawa rozwijająca koordynację i refleks.

2.Park Wodny Zalesie z pirackim statkiem pod Warszawą

Adres:ul. Wczasowa 1

05-540 Zalesie Górne

Cena: 45-55 PLN

Ten odkryty park wodny znajduje się niedaleko Piaseczna i działa do 31 sierpnia. To świetne miejsce na rodzinny wypoczynek, zwłaszcza jeśli nie przepadacie za tłumami. Znajdziecie tu basen o głębokości 145 cm oraz wodny plac zabaw dla dzieci (głębokość 45 cm). Są też trzy duże zjeżdżalnie dla starszych dzieci i dorosłych (wzrost od 140 cm). Cały kompleks ma piracki klimat – w tym statek piracki, a często odbywają się tu imprezy z pianą i muzyką na żywo.

3. Letni plac zabaw

Cena: 20-150 PLN

Adres: Słopsk, Góralska 14 (dojazd z Warszawy trasą S8 w kierunku Białegostoku, zjazd na miejscowość Niegów)

Około 50 km od Warszawy, w miejscowości Słopsk, znajduje się Summer Playground. To nie tylko szeroka, piaszczysta plaża, ale pełnowartościowe miejsce do rodzinnego wypoczynku z dobrze rozwiniętą infrastrukturą. Na 2,5-hektarowej przestrzeni znajdziesz plaże, wodny tor przeszkód, strefę zabaw dla dzieci, strefę gastronomiczną oraz wiele nowoczesnych atrakcji wodnych i plażowych — zarówno płatnych, jak i darmowych.

W ofercie są m.in.: siatkówka plażowa, tenis stołowy, skimboarding, flyboarding, deski SUP, wodna strefa przeszkód, wakeboard, aquazorbing. Dla najmłodszych jest bezpieczny i dobrze wyposażony plac zabaw. W sezonie 2025 park czynny jest w piątki, soboty i niedziele.

4. Park Bajka z wodną strefą

Cena: bezpłatnie

Adres: Kardynała Stefana Wyszyńskiego 10, Błonie

    Park Bajka to 2600 m² przestrzeni do zabawy i wypoczynku. Jest podzielony na strefy aktywne i spokojniejsze, a jego centralnym punktem jest wodny plac zabaw z fontannami i zjeżdżalniami. Dzieci mogą korzystać z wielu różnorodnych atrakcji: dużego parku linowego, „świata krzywych luster” i wielu innych.

Co tu znajdziesz:

• fontanny-wulkany z kolorowym oświetleniem LED do wodnych zabaw
• stoły do tenisa stołowego
• piłkarzyki
• siłownia plenerowa
• uliczne instrumenty muzyczne
• plac zabaw w kształcie sterowca dla starszych dzieci
• plaża
• ścianka wspinaczkowa
• strefa piknikowa z leżakami
• szachy i stoły szachowe

To idealne miejsce na letni rodzinny wypad – za darmo i z mnóstwem atrakcji dla dzieci w różnym wieku.

5. Rodzinna Strefa Sportu przy Pałacu Kultury

Adres: Śródmieście, Pałac Kultury i Nauki

Cena: bezpłatnie

Rodzinna Strefa Sportu od ACTIVE WARSAW działa codziennie od 10:00 do 20:00 aż do 31 sierpnia. To nowa przestrzeń rekreacyjna w samym centrum miasta, która oferuje wiele sportowych atrakcji dla całych rodzin. Można pograć w koszykówkę na boisku z certyfikatem FIBA Olympics. Jest też rozbudowany tor przeszkód w stylu „Ninja” z pierścieniami, linami, platformami, siatkami, belkami i innymi wyzwaniami. Wszystko odbywa się pod okiem wykwalifikowanych instruktorów, co zapewnia bezpieczeństwo dla uczestników w każdym wieku.
Dodatkowo: ścianka wspinaczkowa, strefa dmuchanych atrakcji dla najmłodszych oraz wygodne leżaki dla rodziców. Idealne miejsce na aktywny i bezpłatny wypoczynek dla całej rodziny.

6. Dziecięce biblioteki  Warszawy: od książek po escape roomy i PlayStation

Biblioteki dziecięce w Warszawie to nie tylko książki – to też kreatywne zabawy, konkursy i nowoczesne przestrzenie.

W Bibliotece Komiksowo przy al. Solidarności dzieci mogą wziąć udział w grach typu escape room, warsztatach i wydarzeniach, które mają na celu zachęcanie do czytania w ciekawy sposób.

Księgarnia-klub „Badet” przy ul. Lentza 35a słynie z warsztatów i spotkań z autorami. Na miejscu znajduje się przytulna kawiarenka i kąciki do czytania, rysowania oraz grania w gry planszowe.

Mediateka MDM (ul. Marszałkowska 55/73) oferuje nie tylko książki, czasopisma, audiobooki i filmy, ale też przestrzeń do gier planszowych i... PlayStation. Jest tam też mała kuchnia, w której można coś podgrzać lub przygotować.

7. LuMo Rozwojowy Plac Zabaw: i letni dzienny obóz

Adres: Postępu 4, 02-676 Warszawa

Cena: od 50 do 1380 PLN

LuMo to duży, zadaszony plac zabaw z podziałem na strefy dla dzieci w wieku od 1 do 10 lat. Znajdziesz tam m.in. ogromną piaskownicę z piaskiem kinetycznym i tzw. „małpi las”, przez który dzieci przechodzą jak przez dżunglę — po drodze mogą spotkać np. wielką włochatą gąsienicę.
Dla dzieci w wieku 4–8 lat organizowane są tu letnie półkolonie, które obejmują warsztaty, wycieczki i kreatywne zajęcia. Koszt tygodniowego turnusu (5 dni) wynosi 1380 zł. Można też skorzystać z jednorazowych wejść — ceny zaczynają się od 50 zł.

20
хв

Gdzie zabrać dziecko latem 2025 w Warszawie

Julia Ladnova

Wśród filmów poruszających temat walki kobiet o swoje prawa jednym z najbardziej sugestywnych pozostaje „Opowieść podręcznej” (The Handmaid’s Tale) – ponure lustro przyszłości, w której wolność kobiet została systemowo zniszczona. Ten film jest fikcją – ale do jakiego stopnia? Margaret Atwood, autorka powieści, na której go oparto, wielokrotnie podkreślała, że jej antyutopia opiera się na prawdziwych historycznych okropnościach – od przymusowych porodów w Rumunii za czasów Ceau?escu, poprzez przemoc polityczną w Argentynie – aż po współczesne represje wobec kobiet w Afganistanie.

Jednak dzisiaj mówimy o historiach konkretnych kobiet, które nie tylko wyobrażały sobie wolność, ale odważnie o nią walczyły. W tym zestawieniu znajdziecie filmy oparte na autentycznych wydarzeniach. To opowieści o buntowniczkach, które rzuciły wyzwanie systemowi, o bohaterkach, które nie milczały w obliczu niesprawiedliwości. Każdy z tych filmów to nie tylko fascynująca fabuła, lecz także przypomnienie: wasz dzisiejszy wybór, głos i prawa zostały okupione ich odwagą.

One już zrobiły krok. A Ty?

1. „Droga Glorii” (The Glorias, 2020)

To gotowy podręcznik historii feminizmu, a także inspirująca opowieść o tym, jak kobieta może zmienić bieg historii.

Film jest biograficznym dramatem o życiu Glorii Steinem, legendarnej feministki, dziennikarki i aktywistki. Pokazuje jej drogę – od dzieciństwa naznaczonego seksizmem, przez walkę o prawa kobiet w latach 60. i 80. XX wieku, aż po współczesny aktywizm. W roli głównej występuje Julianne Moore, a sceny z jej przemówieniami są prawdziwą duchową ucztą. Film jest pełen energii walki i aktualnych idei. Po jego obejrzeniu masz ochotę stworzyć własny ruch feministyczny.

2. „Służące” (The Help, 2011)

Historia o kobiecej solidarności w realiach segregacji rasowej w USA. Dlaczego warto poznać ją właśnie teraz? Bo pokazuje, do czego zdolne są kobiety, gdy się zjednoczą, współczują i myślą kreatywnie.

Tamtym kobietom, ciemnoskórym służącym z południa Stanów Zjednoczonych lat 60., nie wolno było siedzieć przy jednym stole z „panami”, korzystać ze wspólnej toalety i tych samych sztućców, choć to właśnie one opiekowały się białymi dziećmi, karmiły je i ocierały im łzy.

Odważna blondynka Skeeter postanawia jednak napisać szczerą książkę o tym, co kryje się za zamkniętymi drzwiami amerykańskich domów. Ona i ciemnoskóra gospodyni Aibileen będą musiały zaryzykować wszystko. W walce o równouprawnienie Skeeter może stracić przyjaciółki, miłość i status społeczny, a Aibileen – życie.

3. „Oskarżeni” (The Accused, 1988)

Poruszający dramat o kobiecie, która przeżyła zbiorowy gwałt i upokorzenie w czasach gdy takie przestępstwo wywoływało u wielu mężczyzn jedynie szyderczy uśmiech. Jednak Sara znalazła w sobie siłę, by się pozbierać i walczyć. Przestępcom wymierzono śmieszną karę za chuligaństwo, ponieważ ich adwokaci twierdzili, że to ofiara sprowokowała mężczyzn.

Tyle że prokuratorem w tej sprawie też jest kobieta, na dodatek osoba empatyczna i pryncypialna. Wspiera Sarę i razem udaje im się przekonać ławników, że gwałciciele zasługują na surową karę. Sara staje się symbolem walki z praktyką obwiniania i piętnowania ofiar męskiej przemocy.

4. „Gdyby ściany mogły mówić” (If These Walls Could Talk, 1996)

Telewizyjny dramat złożony z trzech nowel, które pokazują losy trzech kobiet w różnych momentach amerykańskiej historii (lata 50., 70. i 90.), stających w obliczu niechcianej ciąży i decydujących się na aborcję.

Ten film uświadamia, jak bardzo zmieniało się podejście społeczeństwa i władzy do aborcji – od całkowitego jej zakazu po legalizację. Porusza kwestię walki z uprzedzeniami moralnymi i prawem kobiet do wyboru. Pokazuje również wpływ prawa na życie ludzi i osamotnienie kobiet w sytuacjach granicznych.

Dlaczego to film aktualny? Obecnie w Polsce, ale także w Stanach Zjednoczonych, gdzie wiele stanów ponownie ograniczyło aborcję, ta historia nabiera nowego znaczenia. Bo uświadamia nam, że walka kobiet nigdy się nie kończy, a prawa, które sobie wywalczyły, znowu mogą zostać im odebrane.

5. „Kwiat pustyni” (Desert Flower, 2009)

Biograficzna historia Waris Dirie z Somalii, która jako trzyletnia dziewczynka została poddana obrzezaniu, a w wieku 13 lat uciekła z domu przed przymusowym małżeństwem. Dziewczynka samotnie przemierza pustynię, dociera do Mogadiszu, a stamtąd przenosi się do Londynu. W wielkim mieście dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności udaje się jej zostać topową modelką. Jednak przeszłość nie daje jej spokoju, więc zostaje ambasadorką ONZ walczącą przeciwko obrzezaniu kobiet. Opowiada światu o barbarzyńskości i szkodliwości tej praktyki, pisze książkę i zakłada własną fundację.

6. „Sufrażystka” (Suffragette, 2015)

Film o walce o prawa wyborcze, które kobiety w wielu krajach europejskich uzyskały sto lat temu.

Początkowo próbowały przekonać mężczyzn do przyznania im prawa głosu pokojowymi metodami. Gdy zrozumiały, że to nie działa, zaczęły stosować bardziej radykalne metody. Uczestniczki ruchu sufrażystek organizowały zamieszki, trafiały do więzień, gdzie odmawiały przyjmowania posiłków, przerywały publiczne wystąpienia polityków, organizowały masowe wiece, wzywając do walki o swoje prawa, nawet jeśli groziło to utratą życia. Doświadczenia głównej bohaterki pokazują, przez co musiały przejść Angielki, by w końcu uznano, że nie są gorsze od mężczyzn.

7. „Wielkie oczy” (Big Eyes, 2014)

Film Tima Burtona o tym jak Margaret Keane, utalentowana, ale nieśmiała artystka, wpada w pułapkę norm społecznych lat 50. i 60. Mąż Margaret, Walter – charyzmatyczny, lecz ze skłonnościami do manipulacji – przywłaszcza sobie jej obrazy, przekonując świat, że to on jest autorem kultowych dzieł z postaciami o wielkich oczach.

Margaret jest w nieciekawej sytuacji, uzależniona od Waltera finansowo i emocjonalnie – ponieważ społeczeństwo tamtych czasów nie traktuje poważnie kobiet artystek. Musi milczeć, patrząc, jak jej twórczość przynosi sławę i pieniądze innej osobie. Nawet gdy styl „big eyes” staje się już światowym fenomenem, ona wciąż pozostaje w cieniu.

Na szczęście mąż bohaterki popełnia szereg błędów, po których Margaret budzi się i zaczyna działać, decydując się na ujawnienie prawdy. To już nie jest tylko walka o prawo do własnej twórczości. To bunt przeciwko systemowi, który poniża kobiety.

8. „Daleka północ” (North Country, 2005)

Dramat o górniczce, która wystąpiła przeciwko seksizmowi i molestowaniu seksualnemu w miejscu pracy, ze świetną rolą Charlize Theron.

W latach 70. Josey Aimes, młoda matka dwójki dzieci, ucieka od męża, który ją bije, i wraca do rodziców w Minnesocie. Trudno jej znaleźć dobrze płatną pracę, więc zatrudnia się w kopalni. Jednak tam, podobnie jak inne górniczki, spotyka się z molestowaniem seksualnym i przemocą mężczyzn, którzy uważają, że dla kobiet nie ma miejsca na kopalni.

Zbuntowana Josey wszczyna postępowanie sądowe przeciwko firmie wydobywczej. Film oparty jest na pierwszej w historii zbiorowej sprawie sądowej o molestowanie seksualne, znanej jako „Sprawa Jenson przeciwko Eveleth Taconite Co.”.

20
хв

Walka kobiet na ekranie: prawdziwe historie feministek

Ksenia Minczuk

Możesz być zainteresowany...

Ексклюзив
20
хв

Przygody Amerykanki we Wrocławiu

Ексклюзив
20
хв

Wielkanoc podczas wielkiej wojny: święto, które kiedyś tak bardzo kochałam

Skontaktuj się z redakcją

Jesteśmy tutaj, aby słuchać i współpracować z naszą społecznością. Napisz do nas jeśli masz jakieś pytania, sugestie lub ciekawe pomysły na artykuły.

Napisz do nas
Article in progress